Jörð - 01.12.1948, Side 161

JÖRÐ
159
eftir Sigurð Guðmundsson í Eimreiðinni og Skírni, hef ég lesið
með athygli allt, sem frá honum hefur komið á prenti, og hef
yfirleitt þótzt á því græða, hvort sem ég hef verið honum sam-
mála eða ekki. Hver, sem þekkir Sigurð Guðmundsson per-
sónulega, mun hafa tekið eftir því, live hugstætt honum er
hvert það mál eða hver sá maður, er hefur fyrir einhverra hluta
sakir dregið að sér athygli hans öðru eða öðrum fremur, þessa
eða hina stundina. Hann kemur að viðfangsefninu aftur og aft-
ur, lætur í ljós undrun eða aðdáun, skýtur fram athugasemdum,
sérkennilegum, skarplegum, svo sem reynir gildi þeirra, metur
þær, vegur þær. Það verður þér sem sé Ijóst, að viðfangsefnið
tekur hann ákaflega föstum tökum, knýr á, heimtar að hann
geri sér sjálfstæða grein fyrir því og að sú niðurstaða, sem hann
komist að, fái sem persónulegast en um leið efninu samræmast
form. Og svona fer meistara, þá er hann tekur eitthvað til með-
ferðar í riti, hvort sem það er bók, skáldskapur einhvers skálds-
ins sem heild, maður eða málefni. Hann kynnir sér skoðanir
annarra, en honum nægja þær ekki, fyrr en hann hefur þá
komizt að sömu niðurstöðu við eigin athugun. Hann tekur
viðfangsefnið til gagngerðrar athugunar, rekur það í sundur,
skoðar frá ýmsum hliðum hvert smáræði heildarinnar, ann sér
einskis friðar fyrr en hann liefur neytt allrar skarpskyggni
sinnar, hugkvæmni, þekkingar, lífsreynslu — og lætur sér engan
veginn fyrir brjósti brenna að koma rnönnum ónotalega á óvart.
Þar eð Sigurður hefur allt þetta til að bera í ríkulegum mæli,
verða greinar hans ævinlega þrungnar viturlegum athugunum,
nýjar liliðar á mönnum eða málefnum koma í ljós, og hvort sem
þú reynist að lokum sammála heildarniðurstöðum höfundarins
eða ekki, Iiefur þú orðið margs merkilegs vísari um viðfangs-
efnið, og hugsun þín og hugmyndaflug liafa leiðzt út á nýjar
brautir. Og livort sem dirfska Sigurðar, hispursleysi lrans, og
gerhygli um það, sem þér kann að hafa virzt smámunir, hefur
ergt þig eða hið gagnstæða, hlýtur þú ávallt, ef þú kærir þig
ekki um að lifa og nærast á sjálfsblekkingu, að viðurkenna, að
öllu þessu liafi hann verið knúinn til að beita, svo að það gæti
náðzt, sem náðzt hefur, það ljós mætti falla á viðfangsefnið, sem
hefur aukið á því þekkingu þína og skilning. Og jafnvel þá er