Jörð - 01.12.1948, Page 184

Í82
gengur fyrir, sera getur útvegað góða
íbúð....“ Og síðan segir Víkverji:
„Enda er það svo, að það er sama
hvað unglingur liefur mikla hæfileika.
til að læra einhverja iðn, hann kemst
ekki að námi nema fyrir kunningsskap
....“ Svona er ástandið enn í dag,
þtem árum eftir að ég reit umrædda
grein mína í JORÐ. Má og benda á, að
nú fyrir fáum dögum auglýsti stærsta
vélsmiðja landsins eftir „lagtækum"
mönnum, vcgna þess að hún fær ekki
nægilega marga sveina. Þeir eru ein-
faldlega ekki til nógu margir.
Ég verð að láta staðar numið um
þennan lið ummæla minna. Ég tel,
eftir sem áður, og þrátt fyrir það, þótt
um það bil 1430 lærlingar væru við
iðnnám árið 1945, að iðngreinarnar
séu ekki opnar, á meðan menn verða
að eiga það algjörlega undir duttlung-
um meistaranna og tímabundnu á-
standi í iðngreininni, hvort þeir fá að
læra eða ekki, — hvort fyrir þeim
verður opnað eða ekki.
Ég álít, að hæfileikar og áhugi
manna eigi að skera úr um það, hverj-
ir geti orðið iðnaðannenn, og annað
ekki. Menn eiga að fá að reyna hæfi-
leika sína í sérstöku hæfniprófi og
slunda iÖnnámiÖ tí verklegum iön-
shóla, auk hins bóklega. Þessi verklegi
iðnskóli ætti aðeins að taka við nem-
cndum samkvæmt hæfni þeirra, eins
og hún kæmi fram á inntökuprófinu
í skólann, og hann ætti að opna iðn-
námið og iðngreinarnar fyrir ölliun
hæfileikamönnum, sem eins og málum
er nú háttað, eiga það engan veginn
víst að „fá að læra“.
EG skal svo vikja að síðari hluta
þeirra ummæla, sem H. H. tekur
upp eftir mér:
JÖRÐ
„í dag er liinu tæknislega uppeldi
þessara ungu manna — að ekki sé talað
um uppeldi þeirra sem ekkert fá — svo
sorglega áfátt, að leitun mun á jafn-
herfilegu ástandi um víða veröld.
Slitrótt og losaraleg kennsla. Upplýs-
ingar á snöpum, milli sendiferða.
Gefnar af mönnum, sem ekki hafa
tíma til þess. Oft ekki heldur kunn-
áttu cða þroska."
Ummæli þessi eiga sér i lagi við þá
vcrklegu kennslu, sem nemendurnir
hljóta á algengustu vinnustöðum, en
síður við hina bóklegu kennslu, sem ég
skal játa að ég hafði ekki í huga, er
ég reit þes'sar línur. En e. t. v. hefur
H. H. skilið ummælin þannig, að þeim
væri beint að honum, og er þá of seint
um að fárast.
Ég hef liins vegar engu við þetta að
bæta. Ég er enn þeirrar skoðunar, að
lærlingar nýtist of illa á vinnustað,
vegna þess að þeir koma til vinnunnar,
án þess að liafa fengið réttan undir-
búning, sem sé haldgóða kennslu um
handverk sitt, bóklega og verklega.
Eg held, að það sé óheppileg aðferð,
að láta iðnnemann snapa sér saman
verklega menntun sína með eins konar
sparðatíningi við ófullkomna tilsögn
meistara, sveins, meðlærlings — eða
jafnvel tilsagnarlaust.
Ég hef sjálfur unnið sem lærlingur í
vélsmiðju í Reykjavík og einnig í verk-
smiðjum í Þýzkalandi — og einnig hef
ég gengið á verklega skóla í Danmörku,
Þýzkalándi og Bandaríkjunum. Ég
ætla ekki að líkja þvi saman, liversu
margfalt betur tíminn notast til að
læra hin ýmsu handtök iðnaðarmanns-
ins í skólasmiðjunni — heldur en í
smiðjunni. Þetta ætti líka að vera auð-
skiljanlegt, og ég er sannfærður um,
að fyrr eða síðar rísa sams konar skólar