Jörð - 01.12.1948, Qupperneq 194

192
JORÐ
sér kenningar Lysenkós utan Rússaveldis. En nú er nýlega
komin út á ensku ágæt bók um þetta efni eftir P. S. Hudson
og R. H. Richens, útgefin af „Plöntuuppeldis- og arfgengis-
rannsóknarstofnun brezka heimsveldisins“ (Imperial Bureau
of Plant Breeding and Genetics). Bókin heitir New Genetics
in the Soviet Union. Þar er mjög ýtarlegur útdráttur úr deilu-
ritum Lysenkós og andstæðinga hans, ásamt skýringum. Styttri
frásögn, en mjög glögg, er í bók Eric Ashbys: Scientists in
Russia.
AÐ, sem mér liggur einkum á hjarta að ræða hér, er ekkí
Ir' það, hvort kenningar Lysenkós séu „réttar" eða „rangar“,
heldur aðferð hans til að setja þær fram og ræða þær, en hún er
ákaflega framandleg hverjum þeim, sem vanizt hefur vísinda-
legri framsetningaraðferð. Hudson og Richens segja: „Það, sem
er svo einstakt, er ekki, að framsetningin sé yfirleitt órökræn
(alogic), heldur hin lítt sundurgreinanlega samfléttun á rök-
rænni og órökrænni framsetningu. Það er t. d. algengt, að eftir
tveggja—þriggja blaðsíða kafla með vandaðri rökfærslu skiptir
skyndilega urn til hugmyndaflugs eða nákvæmra eftirgrennsl-
ana um hvatir andstæðinganna eða þá tilvitnana til höfunda,
er ekki verði rnóti mælt.
Með órökrænni framsetningu er ekki átt við mistök í rök-
rænni framsetningu, heldur hitt, að ekki sé viðleitni til rök-
rétts ályktanasamhengis. Hudson og Richens nefna fjögur
aðalform slíkrar framsetningar. Má fyrst nefna skírskotun til
höfunda, er ekki verði móti mælt. Slíkt var algengt í guðfræði
fyrri tíma, en þykir nú alveg þveröfugt við vísindalega aðferð.
í vestrænum vísindaritum þykja rétttrúnaður og villutrú
ekki gjaldgeng hugtök. í Rússlandi eru hins vegar allar deilur
um kenningar, hugmyndir og heimspeki háðar undir merkj-
unum: rétttrúnaður—villutrú. Höfundarnir, sem ekki verður
móti mælt, eru fyrst og fremst aðalhöfundar hinnar díalektísku
efnishyggju: Marx, Engels, Lenín og Stalín, en auk þeirra,
meira og minna, Darwín, Tímirjazev og Mícurín (rússneskir
grasafræðingar frá 19-öld), Burbank (Bandaríkjamaður, fræg-
ur fyrir árangur í sköpun nýrra plöntuafbrigða) og Lysenkó.