Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1977, Side 123

121
tegnede Romerriget i Diocletians tidligere år og dels den historisk
urigtige tilføjelse at Maxim(in)us var Diocletians søn. Disse to træk
tyder på en nærmere fælleskilde end Beda, selvom det kan være en
tilfældighed at kejser Maximinus kaldes Maximus både i Veraldar
saga og Inventio Crucis20.
3.2.1. Fortsættelsen af Inventio Crucis, cap. 1, har yderst ringe
forbindelse med Bedas krønike og Veraldar saga, og dette stykke
viser sig at være hentet fra en kilde som ikke bruges i Veraldar saga,
nemlig Historia Regum Britanniæ af Geoffrey af Monmouth21:
Triumphatis itaque Romanis, cepit Asclepiodotus regni diadema ... In
diebus ejus orta est Diocletiani imperatoris perseeutio, qua fere deleta fuit
christianitas in insula, quae a tempore Lucii regis integra et intemerata per-
manserat. .. Interea insurrexit in regem Asclepiodotum Coel, dux Kaer-
colun, id est Colecestriae, et, conserto proelio, peremit illum regnique diade-
mate sese insignivit. Cumque id senatui nuntiatum fuisset, gavisi sunt prop-
ter mortern regis, qui per omnia romanam potestatem turbaverat. Reco-
lentes quoque damnum quod de amisso regno habuerant, legaverunt Con-
stantium senatorem ... Porro Coel, dux Britonum, cum adventum ipsius
comperisset, timuit ei proelia ingerere ... Ut igitur infra insulam Constan-
tinus applicuit, direxit legatos suos ad illum, petivitque pacem, et subjec-
tionem promisit, eo pacto, ut regnum Britanniae possideret nihilque aliud
praeter solitum tributum Romanae dignitati solveret. Hoc igitur nuntiato,
adquievit ei Constantius pacemque, receptis obsidibus, confirmaverunt.
Emenso deinde mense, gravissima infirmitas occupavit Coel ipsumque infra
VIII dies morte affecit. Quo defuncto, insignivit se Constantius regni dia-
demate duxitque filiam Coel, cui nornen erat Helena. Pulchritudo ejus
provinciales puellas superabat nec uspiam reperiebatur altera, quae in mu-
sicis instrumentis sive in liberalibus artibus doctior illa censeretur. Caruerat
pater alia sobole quae solio regni potiretur: unde eam ita docere laboraverat,
ut regimen patriae post obitum suum facilius tractare quivisset. Cum igitur
illam in societatem thori recepisset Constantius, generavit ex ea filium vo-
cavitque eum Constantinum. Exin, cum XI anni praeterissent, ipse apud
Eboracum morti subjacuit regnumque filio donavit. . . Ea tempestate erat
quidam tyrannus Romae, vocabulo Maxentius, qui quosque nobiles, quos-
que probissimos cives exheredare conabatur pessimaque tyrannide rem
publicam opprimebat. Incumbente igitur ipsius saevitia, diffugiebant ex-
terminati ad Constantinum in Britanniam et ab ipso honorifice excipie-
20 Den samme kejser kaldes Maximus i “Bedae chronica minora”, Chronica
minora III (1898), 295.
21 Den her anførte tekst er hentet fra La legende arthurienne ed. E. Faral, III
(Paris, 1929), 150-53.