Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1977, Page 199
Ei norsk rettarbot frå 1290
Av Magnus Rindal
I NGL3:17-18 er det prenta ei norsk rettarbot frå 14. mai 1290.
Rettarbota er gjeven av kong Eirik Magnusson og hertug Håkon
Magnusson, og fastset at den eldre kristenretten enno skal gjelde.
Rettarbota er overlevert i sju håndskrift, som alle truleg kan
daterast til perioden frå ca. 1300 (eller litt før) til ca. 1400. Seks av
versjonane er skrivne på norsk, den sjuande på islandsk. Nedan-
for følgjer ein kort presentasjon av kvar av versjonane, kalla A-G
i samsvar med NGL:
A: NKS 1642, 4°, d, blad 142vb7-143rb3. Hånd d er hovud-
handa i dette håndskriftet og har skrive 9r-17ra9, 17v-23r, 24r-
127val6, 129r-167rl7. Språket i denne handa er granska mellom
andre av Flom 1911 og 1925, Seip 1927-31 og Grøtvedt 1939.
Storm (1885:426) og Grøtvedt (1939:7) daterer d til ca. 1320-30,
Seip (1927-31:125) til ca. 1320. Seip (1955:230) meiner at hånd-
skriftet har blitt til ved Tønsberg lagstol “og har mange sø. mål-
merker”.
B: AM 309 fol., b, blad 67rl7-67vl3. Språket i hånd b er gran-
ska av Alnæs 1931. Han hevdar at b har skrive 5 lr6 (doms menn)
-57r (anna bladnummerering hos Alnæs), 65rl6-70rl4 (men Alnæs
har i hakeparentes ført opp også blad 64v), 89rl-19 og 90r-91r21.
Etter epilogen til landslova står det nedst på 57r ei tilskrift på latin
om at boka blei fuliført år 1325. Hånd b må såleis ha skrive 51r6-
57r før dette årstalet. Det er då og sannsynleg at b har skrive dei
andre delane ikkje lenge etter 1325. Alnæs meiner å kunne påvise
eit språkleg skifte frå landslova og til nokre av kongebreva, og
trur det heng saman med ulik skriveskikk i førelegga. Tre av breva
(65rl6-65vl0, år 1277; 68v27-70rl4, år 1277 og B) er utferda i
Bergen. Men det er få bergenske målmerke Alnæs dreg fram i av-
handlinga si. Etter Storm (1885:488) skal AM 309 fol. ha tilhøyrt
Mariakyrkja i Oslo, kanskje frå byrjinga av, og i alle høve ved år
1400. Buli (1927:382) hevdar åg at dette håndskriftet har tilhøyrt