Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1977, Page 275
263
L’ensorceleuse, ‘den fortryllende’ — det kunne forsåvidt vært en
høvelig oversettelse av dette tilnavnet til moderne norsk (eller
dansk) — om ikke denne ordformen i vårt språk var blitt så full-
stendig trivialisert, harmløs og meningstom som tilfellet er. Det er
da ikke lett for oss å finne en tilfredsstillende moderne form for
tilnavnet til denne islandske ‘femme fatale’ fra 900-tallet. Åke
Ohlmarks ser derimot ut til å ha greid det, i sine svenske versjoner
av Eyrbyggja og Laxdæla fra 1963 (der han tydeligvis legger Kon-
rad Maurers tolkning til grunn): ‘ Jorunn manvettsbråcka’.
III
For 4 år siden, i mai 1973, arrangerte en krets av germanister i
Australia og New Zealand ‘a workshop conference on Norse stu-
dies’ om emnet ‘The Saga as Literature’ —■ den første konferanse
om et slikt emne i denne del av verden. En del av foredragene er
blitt trykt i et tidsskrift som antakelig ikke er så lett å finne i
skandinaviske eller europeiske biblioteker: Parergon, bulletin of
the Australian and New Zealand Association for Medieval and Re-
naissance Studies, No. 6, August 1973. (Jeg takker Hans Bekker-
Nielsen, Odense, for lån av heftet). Her inngår bl.a. en artikkel av
John Kennedy: ‘Translating the Islendingasggur into English:
with special reference to Laxdæla saga’. Artikkelen streifer såvidt
det tilnavnet som har vært drøftet her:
When in the two short opening paragraphs of Magnus Magnusson
and Hermann Pålsson’s translation of Laxdæla saga the reader en-
counters a ‘powerful and well-bom lord’ called Ketil Flat-Nose and his
daughters Unn the Deep-Minded and Jorunn Wisdom-Slope, he may
well be deterred from taking the saga too seriously.(!) One might
wonder whether these epithets, and the hundreds of others like them,
struck the thirteenth-century audiences as foreibly as they do us, or
whether they tended more to be neutral labels like our Christian names
‘Victor’ and ‘Rosemary’ and sumames ‘Baker’ and ‘Cartwright’. (Par-
ergon. 6, s. 24-25).
Kennedy har naturligvis rett i at ordformer som ‘manwitbrent’
eller ‘wisdom-slope’ virker atskillig mer bisarre og avstikkende i
moderne engelsk enn ‘mannvitsbrekka’ i den norrøne originalen.