Ný félagsrit - 01.01.1855, Side 107

f>JODMKGUNARFRÆDI.
107
4 dali í vinnukaup og ftcr 4 dala virfei minna af jörb-
inni.
JarÖamat og jaröaskattur.
Jaröaskatt geta menn lagt annafchvort á hundraöatal
jaröanna efcur á landskuldina. Ef lagfcur er nýr skattur
á jarfcir, og honum er ekki jaf'naö nifcur á landskuldina,
þá getur |)afc orfcifc ójöfnufcur afc fara eptir hundrafcatali
jarfcanna, sem þá er, og meta menn þá jarfcir afc nýju.
Ná skulum ver í fám orfcum athuga, hvort rettara sé afc
leggja skattinn á Iandskuldina, efca á hundrafcatal jarfcanna,
og hvenær naufcsyn se á afc breyta skattstofninum.
Ver verfcum afc segja, afc oss flnnst ekki vera eins
mikil naufcsyn á nýju jarfcamati á Islandi, eins og menn
almennt álíta. — Naufcsyn jarfcamatsins byggja menn
vanalega á því, afc jarfcir seu svo misjafnar aö gæfcum í
samanburfci vifc hundrafcataliö, afc ekki verfci farifc eptir
jarfcarhundrufcunum; margar Ö0 hundrafca jarfcir seu ekki
betri en sumar 10 hundrafca jarfcir, o. s. frv. þetta er
dagsanna, en þaraf leifcir ekki, afc naufcsyn seb á nýju
jarfcamati, efcur rett sc afc breyta skattstofninum; því sá
sem á dýru jörfcina, hann hefir keypt hana efcur fengifc
mefc þessum álögum, og heflr gefifc þeim mun minna fyrir
hana, sem skattarnir eru þýngri. Ver skulum setja, afc
10 hdr. jörfc sfc jafngófc 60 hdr. jörfc, efca þær sfcu jafn-
dýrar í kaupum og sölum, nú eru greiddar 12 áln. af
annari í tíund, en af hinni 72 álnir, þafc er 60 álna
munur, en' þafc eru vextir af nær því 150 rd.; tíundin er
goldin ár hvert, og rýrir því jarfcarverfcifc um jafnmikinn
fjárstofn, eins og hún er Ieiga af mikilli innstæfcu. þegar
nú jarfcirnar eru jafngúfcar mefc þessum skattgjaldshætti,
þá hlýtur 60 hdr. jörfcin afc vera í rauninni 150 rd. betri,
en hin sem er lOhdr. Ef nú báfcar jarfcirnar væru látnar
borga jafnháa tíund, þá græfcir sá, er á 60 hdr. jörfcina,