Andvari - 01.01.1888, Page 99
81
Basalt-gangar í fjöllum hér vestra ná alstaðar upp í
gegnum öll blágrýtislög fjallanna, en hér ná peir að eins
upp í gegnum »conglomeratí-myndanirnar, og sést af pví,
að peir liafa myndazt áður en aðalefni fjallanna — hlá-
grýtislögin—lögðust ofan á. pessar jarðmyndanir sjást enn
pá betur í norðurhlíðinni; par fellur á einum stað nið-
ur lækur úr fjallinu með breiðum fossi og fellur fossinn
yfir gráar leirmyndanir; lögin sjást glöggt í leirnum
alla vega bogin, og eru sum smágjör, sum nokkuð stór-
gerðari; par eru alstaðar hvít og svört núin steinkorn
innan um. J>vers í gegn um pessi lög ganga mjóir
basalt-gangar. Litlu utar kemur sama leirmyndunin
fram í hlíðinni, og eru mjóir basalt-gangar par marg-
tvinnaðir í ótal greinum gegn um leirlögin. Innar
undir jöklinum sést sama myndunin í hlíðinni enn pá
pykkri; par er neðst mjög stórgerður sambreyskingur, og
innan um núin björg af rauðleitu og dökku dílagrjóti.
öll myndunin or par rúm 300 fet á pykkt. Jpessar scon-
glomerats-myndanir hefi eg hvergi séð annarstaðar á
Vesturlandi.
Til pess seinni menn geti séð hreyfingu jökulsins,
pá klappaði eg krossmark í klöpp 90 skref frá jökul-
röndinni að norðanverðu; par eru ísfágaðar blágrýtis-
klappir nálægt jöklinum, og engar aðrar klappir nálægt
peim megin. Hæð jökulendans yfir sjávarmál er hér
um bil 120 fet. Jarðabók Árna Magnússonar 1710
segir að fornt eyðibýli sé í botninum á Leirufirði og
heiti Öldugil, en pað hafi eigi verið byggt í 2—3 hundr-
uð ár og hafi eyðzt af jökulhlaupum, spað lítið sem
♦eptir sést af tóptarústum er nú við sjálft jökulbarðið og
hefir jökullinn í manna minnum hlaupið yfir allt petta
pláss, par sem bærinn hefir að fornu verið«.
Frá jöklinum fórum við út með suðurhlíðinni, sem
heitir Ölduskarðshlíð, út að Dvnjanda, og svo að Stað í
Grunnavík. Ymsir sögðu mér að fjörubeit væri hættu-
Andvari XIV. G