Andvari - 01.01.1888, Page 112
Frelsi og rjettur.
Eptir
Pál Briem.
• mm.
I.
Degar litið er yfir sögu íslands, er ómögulegt að neita
pví, að frægðartími landsins er sá tími, pegar pjóð-
veldið stóð á íslandi. |>að er ómögulegt að • segja, |hvað
mikið þessi timi er til gagns fyrir íslenzka menn nú á
tímum; liann kastar enn þá Ijóma yfir landið og vekur
hlýjan hug og velvild til íslands og íslendinga hjá út-
lendum mönnum.
pjóðveldið stóð nærri því í 400 ár, og er vért að
minnast þess, að um mikinn hluta þessa tíma hjeldu
Íslendingar uppi frjálslegri sjálfsstjórn með miklum heiðri,
og það eru ekki dæmi til, að jafnlítil þjóð hafi að sínu
leyti unnið sjer meira til frægðar, en íslendingar á þess-
um tíma.
J>að sem hefur verið talin aðallyptistöng fyrir af-
reksverkum íslendinga, er frelsið, og skal jeg, til þess
að taka af öll tvímæli um það, hversu slíkt er almennt
viðurkennt, nefna ávarp, sem alþingismenn allir, jafnt
konungkjörnir sem þjóðkjörnir, sendu konungi vorum
Kristjáni IX. árið 1873. Er þar komist svo að orði i
»Saga vor á hinum liðnu öldum, frá því er landið fyrst
hyggðist, sem að ári eru 1000 ár, sýnir ljóslega, að það
er frelsið, sem hefur veitt þjóð vorri fjör og afi, fylgi og