Andvari - 01.01.1888, Page 133
115
hjer, að málefni rjettarins er hans eigið niálefni —
lijer er einungs afbrotamaðurinn vinveittur afbrotamanni,
en ekki hinn siðgóði maður; hann veitir miklu heldur
löggæzluliðinu og yíirvöldunum liðsinui sitt fúslega«.
»Jeg parf varla að segja þau ályktarorð, sem jeg
hnýti við petta. J>að er sú einfalda setning: Fyrir ríki,
sem vill vera í metum erlendis og standa stöðugt og staðfast
innanlands, er enginn dýrmætari gripur, sem pað á að
vernda og gæta, en rjettartilfinning þjóðarinnar. J>essi
umhyggja er eitthvert hið lielzta og þýðingarmesta verk-
efni hins pólitiska uppeldis. I lieilbrigðri og styrkri
rjettartillinningu livers einstaks manns á ríkið hina
auðugustu uppsprettu til síns eigin styrks og hiua beztu
tryggingu fyrir sinni eigiu tilveru« (s. b. bls. 68—69).
III.
|>ví hefur verið lialdið fram, að dáðríkur dugnaður
liinna betri manna í því, að lialda uppi rjettinum gagnvart
órjettinum, væri aðalskilyrði fyrir framförum og farsæld
hverrar þjóðar. J>essu eiga Englendingar að þakka sinu
veg, og fyrir þetta gátu íslendingar í fornöld haldið
þjóðveldinu uppi með heiðri og sónni um margar aldir.
J>að er fagurt að sýna þolinmæði og umburðar-
lyndi, en þegar þolinmæðin og umburðarlendið ganga
út fyrir takmörk rjettlætisins og konta af dáðleysis
eigingirni eða kveifarlegu afskiptaleysi, þá eru þau eigi
lengur dyggðir heldur lestir, sem rnjög verður að gjalda
varhuga við' Islendingar standa að þessu leyti eigi
langt á baki öðrum þjóðum, en þó verða þeir að kosta
kapps um að taka sem mestum framförum í þessu efni,
ef þeir eiga að liefja land sitt úr fátækt og eymd.
J>að er pottur brotinn í liverju landi og »miskunn
sem lieitir skálkaskjólt alls staðar meiri og minni. En
hjer vil eg minnast á eitt, sem mjer þykir mjög miklu
8*