Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2019, Page 157

SiGRÚn MaRGRéT GUðMUndSdóTTiR
156
þekkingu frá miðilsfundi æskunnar. Hún veit að dauðinn er endanlegur. Og
hún veit að pabbi var að ljúga. Það á ekki sístan þátt í trámanu sem atburður-
inn, og í raun missir beggja foreldra, veldur henni.
Piparkökuhúsið á Ásvallagötu
Sársaukafull eða trámatísk fortíðin sem ásækir sögupersónur í reimleika-
húsum er tilefni til að líta til kenninga um tráma – sem kunna að varpa
ljósi á gerð drauganna. Eftir að sálgreinirinn Sigmund Freud setti fram got-
neskar kenningar sínar um bælinguna í tengslum við tráma urðu reimleika-
húsin vettvangur gamalla áfalla sem söfnuðu kóngulóarvef í drungalegum
vistarverum.66 Sálgreinendurnir nicholas abraham og Maria Torok beindu
sjónum að þeirri bælingu sem verður í kjölfar áfalla, einkum þegar kemur að
fjölskylduleyndarmálum og því hvernig tráma erfist á milli kynslóða.67 Hug-
myndir þeirra um mannshugann eru ekki síður í gotneskum anda en Freuds
því hugmyndafræði gotnesku stefnunnar verður vart í hugtakanotkun og
myndmáli sálgreinendanna um tráma, sérstaklega í hugmyndum þeirra um
vofuna og hvelfinguna (e. crypt).68
Eitt af aðalsmerkjum gotnesku stefnunnar eru vofur sem ásækja, en þess-
ar vofur eru ekki aðeins bókstaflegar, heldur búa einnig yfir táknrænni skír-
skotun, standa fyrir leyndarmál sem sækja á sögupersónur þar til öll brotin
hafa raðast saman og sagan er fullkláruð. Það sama má segja um hvelfing-
una, en hún gegnir einnig táknrænu hlutverki í gotneskum frásögnum, sem
staðurinn innra með einstaklingnum þar sem missirinn er grafinn, eitthvað
sem hann getur ekki horfst í augu við eða viðurkennt.69 Hið gotneska fjallar
66 Monica Michlin, „The Haunted House in Contemporary Filmic and Literary
Goth ic narratives of Trauma“, Transatlantica, 1/2012, bls. 1–24, hér bls. 4.
67 Þess má geta að rannsóknir benda til þess að áföll skilji eftir ör í erfðavísum sem gefur
tilefni til að kanna hvort þau kunni að erfast líkamlega á milli kynslóða. Sjá andrea L.
Roberts, nicole Gladish o.fl., „Exposure to childhood abuse is associated with human
sperm dna methylation“, Transnational Psychiatry, 194: 8/2018, sótt 28. maí 2019
af dOi 10.1038/s41398-018-0252-1. Rannsóknir hafa einnig leitt í ljós að tiltekin
tegund af ormum ber minningar um áföll á milli kynslóða, í allt að fjórtán ættliði, sjá
t.d. adam Klosin o.fl. „Transgenerational transmission of environmental information
in C. elegans“, Science 6335: 365/2018, bls. 320–323.
68 Um gotneska hugmyndafræði Freuds í útleggingum sínum á mannssálinni má lesa í
grein Guðna Elíssonar, „„Menn gleyma fljótt, ekki síst ef þeir eru dauðir.“ Gotnesk
merkingarsköpun í Hringsóli og Rán eftir Álfrúnu Gunnlaugsdóttur“, Rúnir. Greina­
safn um skáldskap og fræðastörf Álfrúnar Gunnlaugsdóttur, ritstj. Guðni Elísson, 2010,
bls. 173–186, hér bls. 175.
69 Maud Ellman, „deconstruction and psychoanalysis“, Deconstruction, Critical Concepts