Búfræðingurinn - 01.01.1943, Blaðsíða 142

140
BÚFRÆÐINGURINN
Heyskapartíminn þótti okkur piltum skemmtilegur þótt oft
kenndi nokkurrar þreytu. Þá unnu karlar og lconur saman.
Var þá oft „glatt á Hjalla“ í fristundum. En ekki tjáði að við-
hafa mikla mælgi í sjálfum vinnutímanum. Þá átti bæði hug-
ur og hönd að styðja starfið, svo það gengi sem greiðlegast.
Daglegar vinnustundir við heyskapinn voru 12. Var þá hætt
kl. 9 að kvöldi. Að öðru leyti var vinnutíma og máltíðum
hagað eins og haust og vor. Ahnennur vinnutími við heyskap
var j)á hjá bændum 15—16 klukkust. Á Hólum þóttu því
kostakjör, og sumum jafnvel full mikið af því góða, því að
þessi stutti vinnutími, á sjálfum búnaðarskólanum, innleiddi
og vendi fólk við iðjuleysi um sjálfan há-bjargræðistímann.
Man ég, að vorið 1892 fór ég um Húnavatnssýslu, var þá
margur — og þó einkum einn all-merkur bóndi, — talsvert
j)ungorður unx það háttalag, er Hólaskóli væri að innleiða,
xnætti það heita undravert uppátæki, að láta skólapilta og
annað fólk daglega ganga iðjulaust nokkurn liluta þess tima,
er allir almennilegir menn væru að vinnu.
Sumarið 1890 gengu 22—24 karlar og konur að heyskapn-
um, en næsta sumar um 30. Þá var heyskapurinn rúmir 800
töðuhestburðir og um 1600 af útheyi, en band var oft fremur
smátt. Liðinu var skipt í jxrjá flokka. Var sinn verkstjórinn
— einhver efribekkinga — fyrir hverjum, undir aðaleftirliti
skólastjóra. 'Oft þótti mér gaman að sjá, er hóparnir komu
úr ýmsum áttum heim til máltíða. Mér fannst það mest líkj-
ast því, að kirkjufólk væri á ferðinni.
Eins og að líkum lætur voru sumir piltar fremur liðléttir,
er þeir komu í skólann. En oft hefur mig undrað jxað síðan,
hvað þeir tóku miklum framförum í lcappi, verklægni og
hirðusemi. — Það var hlutverk verkstjóranna að sjá um, að
verkfærin væru jafnan í góðu lagi og á sínum stað, þegar þau
voru ekki notuð, svo að hiklaust mætti ganga að þeirn. Væri
misbrestur á þessu, kom skólastjóra það í rneira lagi illa.
Þegar þurrkur var og mikið hey lá fyrir, var oft unnið fram
yfir hinn tiltekna vinnutíma, einnig jxegar bundið var. Þá var
oft byrjað kl. 6 að morgni og eigi hætt fyrr en 10—11 að
kvöldi. Við bandið voru oftast 2 karhnenn, eða karlmaður og
kvenmaður. Hermann skólastjóri lagði j)ar mikla áherzlu á
skjótleik í snúningum, liðleg og viss handtök og hagsýni í
hvívetna, svo að fljótt gengi og skipulega. Lagði hann mikla