Búfræðingurinn - 01.01.1943, Síða 62

60
BÚFRÆÐINGURINN
7. mijnd. fi
Rótarbakteriur (Bact. radici-
cola) æfiskeið og myndbreyting.
C. Á unga aldri í jarðveginum.
A og D. Þær eru á lireyfingu
til rótarliáranna. 15. I3ær eru
að skiptast í rótarlinúðum og
geta svo borizt þaðan út i mold-
ina. (Y-mynduðu bakteriurnar
eru sýndar á mynd 8.)
(/i. JoJm Russel.)
hans, Ilellriegel og Wilfarth, komnst svo langt í rannsóknum sín-
um, að þeir gátu fullyrt, að þessar bakteriur í rótarhnúðum belg-
jurtanna mundu vinna köfnunarefni úr loftinu, sem svo notaðist
til næringar jurtunum. Árið 1888 heppnaðist svo Hollendingnum
M. Beijerinck að einangra og hreinrækta rótarbakteríuna og
nefndi hana Bacillus radicicola. Þar með var brautin
rudd fyrir nánari rannsóknir á lifnaðárháttum og þýðingu þessar-
ar einkennilegu smáveru, og hefur verið að þeim unnið til stór-
mikils hagnýts árangurs allt fram á síðustu ár.
Rótarbakteriurnar eru mjög smáar vexti, og þær skipta mjög út-
liti eftir aldursskeiðum og livort þær halda sig i jörðinni eða i
rótarhnúðum. Ungar að aldri og í jörðinni eru þær nær hnattlaga
og innan við 1 ^ að þvermáli, smýgur slíkt smælki jafnvel gegnum
postulínssigti. Næst gerast þær aflangar og þeim vaxa eins konar
fálmhár, er þær nota sem hreyfitæki, en í kapphlaupum þess fé-
lagsskapar er 1 þuml. skeið á 24 klst. talið til meta. Á þessu stigi
cru þær taldar að ráðast á yngsta hluta belgjurtarótanna, einkum
að smjúga inn i rótarhárin og búa sér svo aðsetur undir og i
i ótarberkinum. Plantan virðist nú búast til varnar gegn þessari
árás, fjölgar nú mjög frumum i kringum innrásarstaðinn og ein-
angrar hann að lokum með öllu. Við það myndast hinir alkunnu
hnúðar eða æxli á rótum belgjurtanna. í rótarhnúðunum stækka
bakteríurnar að nuin og margar breytast þær í greinda Y-myndaða
stafi um 1 fi að gildleik og 3—7 ^ að lengd. Þær hafa þar enga
eða litla sjálfkrafa lireyfingu, en fjölgar óðum við fleirdeilda
skiptingu. Berist þær frá rótarhnúðunum til moldarinnar aftur,
endurtekst framangreind umbreyting á lífsskeiði þeirra.
A