Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1994, Page 28
Jón Sveinbjönsson
lögmálskerfi hlýtur að mistakast.2 Frásögnin um Jónas og glímu hans við
Guð er svipaðs eðlis.3
Spámannarit Gamla testamentisins hafa löngum verið Þóri hugstæð.
Spámannatextamir voru kveikjan að hinum miklu hreyfingum aldamóta-
áranna, sem börðust gegn fátækt og miðlægir í ritum Reinholds Niebuhrs
eftir síðari heimsstyrjöldina sem höfðu svo mikil þjóðfélagsleg áhrif. Það
voru fyrst og fremst spámannatextamir og Exodus sem menn heimfærðu á
líðandi stund.
Hin sístæðu stef sem finna má í textum Gamla testamentisins fá þó fyrst
fyllingu þegar þau em skoðuð í ljósi Nýja testamentisins. í ritinu Innviðir
hugsunar í Fjórða Ebed Jahveh kvæðinu skrifar Þórir:
Þegar þetta kvæði hafði verið ort, hóf það göngu sína og lifði öld fram af öld í lffí
manna sem það lásu og skoðuðu sitt eigið líf í skuggsjá þess og hlutu lausn undan
ygg og ótta lífsins við að sjá rísa af gulnuðu bókfelli dulúðuga mynd Einhvers sem
bauð illsku og ofbeldi byrginn í mjúklæti allt til dauða, þar til það fékk fullnaðar-
merkingu sína í lífi Hans sem lauk eigi upp munni sfnum þótt smánaður væri og
hæddur og var mjúklátur þótt út væri leiddur til dauða og gerðist meðalgöngumaður
Guðs og manna, en hlaut sigurlaunin og gerðist Frelsari heimsins, — Hans, sem í
þessu kvæði bendir á leið krossins, leið hins fómandi kærleika sem í upprisunni og
upphafningunni hlýtur þann kraft sem mun að lokum sigra heiminn.
Þessi ,Jcirkjulega“ eða félagslega guðfræði Þóris var ástæðan fyrir því að
hann fór út í stjómmál eins og áður hefur verið minnst á. Þama vom á
ferðinni nýjar áherslur í guðfræði — endumppgötvun Biblíunnar í kirkjulífi
samtímans. — I raun var hér um einstæðan atburð að ræða í kirkjusögu
þess tíma sem lítill gaumur hefur verið gefinn. Guðfræðin skyldi beina
gagnrýni sinni að þjóðfélagi nútímans og leita lausnar vanda þess. — Starf
Þóris við mótun Félagsmálastofnunar Reykjavíkurborgar var guðfræði í
framkvæmd. Hið ábyrga þjóðfélag hafði ekki kirkjuna í einu hominu eins
og eitthvað stofustáss. Því síður var á ferðinni einhver kirkjuleg lög-
2 Thorir Thordarson, „Tragedy or Theodicy in I Samuel 13-15? A Literary Appraisal
of the Final Form of the Text.“ (Erindi flutt á þingi bókmenntafræðinga og
guðfræðinga í Durhamháskóla 1990).
3 Thorir Thordarson,, Jíotes on the Semiotic Context of the Verb niham in the Book
of Jonah.“ Svensk Exegetisk Ársbok 54 (1989) bls. 226-235.
26