Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1994, Page 75
Um skilning á Biblíunnui
skilur tónverk til hlýtar út frá efnafræðinni. Aftur á móti eru hljóð
rannsökuð út frá eðlisfræðinni. En tónverk verður aldrei skilið sem tónverk
með aðferðum eðlisfræðilegra rannsókna einna.
Skilningur okkar á ritningunum verður því að vera trúarlegur.
Músíkalskur skilningur er það eina sem dugar við tónverk. Og andlegur,
ljóðrænn, opinn skilningur einn getur lokið upp fyrir okkur leyndardómum
þess lífs sem hrærist í ritningunum.
Því er það að guðfræðin er ekki vísindi eingöngu. Hún er einnig andleg
uppljómun sanninda. Við þurfum vísindalegrar rýni við til að geta skilið
ritningamar, málfræðin er frumnauðsyn til þess að við getum lesið. En til
þess að við fáum skilið það sem við lesum er það skilyrði að „vera opinn
fyrir sinni samtíð,“ (eins og Jón Sveinbjömsson hefur komist að orði) og
vera rýninn. Þá er þátttaka í því sem við lesum og skiljum forsenda þess
að við eignumst samfélag, koinónía, við líf ritninganna og samfélag við
aðra í trúfesti. Það kalla menn einnig trú. Sá skilur ekki tónverk sem verður
ekki þátttakandi í heimi fegurðarinnar sem er tjáð í tónunum. Tónverk
verður ekki til fyrr en það finnur slíkan hlustanda eða flytjanda.
Á sama veg er því farið um ritningamar og rannsókn þeirra. Þátttaka í
því lífi sem lifað er í samfélagi ritninganna og samsömun við þann „áhuga“
sem segja má að textinn hafi á hverri samtíð sem les hann er frumskilyrði
þess að Biblían verði skilin. Sá einn sem lifir í samtíð sinni og lætur sig
hana varða fær skilið ritningamar til fulls. En sá sem leggur ekki þeirra
mat á lífið og söguna og heiminn, að vemleiki Guðs og nærvist hans í
sögunni skipti öllu, nær ekki hinum hreina tón.
Vafaflækjur samtímans andspænis fullvissu trúarinnar
Samtími okkar einkennist af óvissu um lífsgildið. Ég fjallaði um þetta í
grein í Ritröð Guðfræðistofnunar. Studia theologica islandica, 1. hefti,
1988, og má þar sjá hvað ég á við með þessu. Oft er sagt að halda þurfi að
ungu fólki öruggum, föstum sannindum sem veki öryggiskennd á gmnd-
velli óbifandi og ósveigjanlegra skoðana og fríi fólk við að velkjast í vafa.
Oft er Biblían túlkuð og kennd á grundvelli þvílíkra viðhorfa. Hún sé orð
Guðs, og því hljóti allt sem þar stendur að vera sannleikur afþeim toga sem
nútíminn viðurkennir, sem sé raunvísindalegur sannleikur. Ekkert annað
dugi til að vekja traust í ótraustum heimi.
73