Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1994, Qupperneq 135

Akedah: Freisting Abrahams
Á fómarstaðnum mundaði Abraham hnífinn til þess að framfylgja hinu
hræðilega boði, en þá birtist honum á ný rödd af himni er sagði:
— Legg ekki hönd á sveininn, því að nú veit ég að þú trúir á Guð í
sannleika þar sem þú hlýddir boðinu.
Abraham leit upp og sá hrút fastan á homunum í mnna einum og færði
hann sem brennifóm í stað sonar síns.
Sögunni lýkur á því að Guð heitir öllu mannkyni blessun vegna Abra-
hams sem óhlýðnaðist ekki rödd Guðs.
22. kaflinn í 1. Mósebók er þmnginn ógn. Hann er einn hinn áhrifarík-
asti í ritningunni. Hann er jafn rismikill og raun ber vitni vegna þess að
hann fjallar um mikinn leyndardóm. Hann er jafnvel talinn ein mesta ráð-
gáta ritskýrandans, og um hann hefur verið ritað fimamikið efni. Áhrifarík-
ust og mest ógnvekjandi er frásögnin af síðasta hluta göngunnar: Þeir em
komnir í áfangastað. Abraham leggur drenginn sinn ofan á eldiviðarköst-
inn, bregður hnífnum og býst til að skera drenginn á háls. — Það er á þessu
augnabliki sem ógn sögunnar lýkst upp. Það blikar á hnífinn er hann leitar í
hálsinn. Á þessu broti úr sekúndu sem hnífurinn er reiddur til lags er
Abraham búinn að skera drenginn sinn á háls. Sú var ætlun hans. — Sá er
blindur, sem ekki skynjar skelfingu og ógn þessa augnabliks og þar með
sögunnar í heild. Og það er á þessari stundu sem við skynjum að sögnin
„að reyna“ er býsna hversdagsleg um þá ógn sem steðjaði að Abraham
þennan dag.
Merking sögunnar
Um þúsundir ára hafa menn velt fyrir sér merkingu þessarar sögu. Og í
heila öld hafa menn beitt öllum tiltækum ráðum vísinda til þess að finna
skýringu á sögulegum uppmna hennar. En það hefur ekki tekist, þar sem
rök skortir. Menn hafa helst látið sér til hugar koma að hér kunni að vera
um að ræða foma sögu er skýra átti hvers vegna mannfómir vom bannað-
ar, enda fómaði Abraham hrút í stað drengsins. Fmmburði dýra skyldi
fóma Guði, en fmmburði manna skyldi leysa með dýrafóm, (1M 34.20).
Mannfómir tíðkuðust með nágrannaþjóðum og bamafómir einnig, t.d.
meðal Púnverja (Fönikíumanna), en ekki meðal Hebrea.
133