Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1994, Page 143
Þórir Kr. Þórðarson
„Andinn” í Gamla testamentinu1
Ég las það í erlendum blöðum á dögunum að vísindamenn deili um það,
hvað valdið hafi útslokknun ýmissa dýrategunda hér á jörðunni fyrir
milljónum ára, þ.á.m. því að risaeðlumar dóu út. Jarðvísindamenn og
stjamfræðingar hafa sett fram nýstárlegar tilgátur. Ein kenningin er
eitthvað á þá leið, að dimm stjama, sem enginn hefur séð, sé á risastórum
sporbaug umhverfis sólkerfi okkar og valdi á nokkurra milljóna ára fresti
tmflunum sem séu orsök þess, að halastjömum og loftsteinum rigni á
jörðina með þeim afleiðingum að margar tegundir lífvera og plantna deyi
út. Talið er að kenningar þessar, sem em mjög umdeildar, eigi eftir að
raska ýmsum eldri líffræðikenningum um þróun lífs á jörðunni.
En hvað skyldi stjama þessi vera lengi að fara á feiknahraða einn hring
um sólkerfi okkar, einn stóran hring? Svarið er: 26 milljónir ára. Og samt
fer hún aðeins um lítinn hluta geimsins. — Slíkar em þær órafjarlægðir
sem í geimnum em.
Þegar við hugleiðum þessar óravíddir geimsins skiljum við að jörðin
okkar er eins og örlítið rykkom í víðu hverfi. Og maðurinn er þá eins og
billjónasti partur af einu rykkomi.
Þessa hluti rannsaka vísindamenn með aðstoð stjömusjónauka og á
geimferðum sínum. En hinir fomu sjáendur og trúarskáld helgra ritninga
virtu fyrir sér himinhvolfið frá allt öðmm sjónarhóli. Þeir skoðuðu annað
svið vemleikans, sjónarhom þeirra var sérstætt. Eitt trúarskáldið orðaði
vitund sína um geiminn og manninn á jörðinni á þennan veg:
Þegar ég horfi á himininn,
verk handa þinna,
tunglið og stjömumar,
er þú hefir skapað,
hvað er þá maðurinn þess,
1 Flutt í útvarp á hvítasunnu 1984.