Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2008, Blaðsíða 21

MENNINGARARFUR MEÐ STRÍPUR
styrkir úr sjóðum sem eiga að tryggja faglegt starf á sviði menningararfs“.
Hvað er átt við með faglegt starf? Hver fer með umsjón sjóðanna? Hvern-
ig er staðið að úthlutun? Um þetta er ekkert sagt í samantekt ráðu-
neytisins að öðru leyti en því að þar kemur fram að fjárveitingar „úr sjóð-
um á vegum ráðuneytisins eru ákveðnar á faglegum grunni þar sem regla
hæfilegrar þarlægðar er höfð að leiðarljósi.“41
Hér er ástæða til þess að staldra við. Beitdng reglu hæfilegrar þarlægðar
(e. arm’s length principle) þýðir að stjórnmálamenn ákveði fjárveitingu til
ákveðins málaflokks en hafi ekki bein afskipti af því hver nýtir fjármagnið
og hvemig. Sé unnið samkvæmt þessari reglu ætti því sérstök sjóðsstjórn
að taka ákvörðun um hvaða verkefhi hljóti styrki úr sjóðum ráðuneytisins.
Sú ákvörðun ætti að vera gegnsæ, byggð á faglegu mati á mikilvægi og
gæðum verkefhisins og hæfhi umsækjanda. Einnig er eðlilegt að gera ráð
fyrir eftdrliti með nýtdngu fjármagnsins og að auglýst sé eftdr umsóknum í
sjóðina.
I orði er því stuðningur ríkdsins og stefna menntamálaráðuneytds varð-
andi menningararf og safhamál í samræmi við lög og skilgreiningar al-
þjóðlegra sáttmála. Hins vegar koma raunvemlegar áherslur stjórnvalda
berlega í ljós þegar fjárframlög til minjavörslunnar og fjárframlög úr sjóð-
um menntamálaráðuneytdsins em skoðuð nánar á tímabilinu 2002-2008.
... ogáborði
Eins og þegar hefur komið ffam þá em ýmis verkefni sem miðla ein-
staklingsbundinni sögusýn styrkt með fjárframlögum úr sjóðum mennta-
málaráðuneytds á fjárlagaliðum sem skilgreindir em fyrir minjasöfn og
aðrar stofhanir sem vinna að varðveislu menningararfs þjóðarinnar. Dæmi
sem hafa verið tekin hér um slík verkefni em Víkingaheimar og Sögu-
safnið í Perlunni.
Akvörðun um fjárframlög tdl einstakra verkefha er tekin af Alþingi eða
ráðuneytd menntamála. Því verður ekki séð að úthlutunin úr sjóðum
menntamálaráðuneytis fari fram með reglu hæfilegrar fjarlægðar að leiðar-
ljósi. Ekki er heldur byggt á faglegu matd á gildi verkefnanna eða hæfni
umsækjenda og verkefnin hafa sjaldan tengingu við menningararfinn eins
og hugtakið er skilgreint í alþjóðlegum samningum sem ísland er aðili að.
Þegar fjárframlög Alþingis í sjóði menntamálaráðuneytds á tímabilinu
41 Sama rit, bls. 5.
!9