Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2008, Blaðsíða 33

MENNINGARARFUR MEÐ STRIPUR
markaðssetningu og ákveðinni samhæíingu þjónustuaðila innanlands. Svo
langt er gengið að segja má að skýrslan sé fullmótað hugmyndafræðilegt
próg)-amm sem skilgreinir sérkenni íslenskrar menningar frá landnámi til
dagsins í dag út frá viðskiptahagsmunum og sögusýn skýrsluhöftmdar. Þar
með er áherslan flutt ffá varðveislu menningararfsins sem heimilda yfir á
túlkun menningararfsins og einstaklingsbtmdna sögusýn. Landslög, al-
þjóðlegir sáttmálar og siðareglur sem kveða á um aðgát gagnvart sögu og
sjálfsmynd og varðveislu menningararfsins eru smðgengin. I gegnum
gúmmíhettu skýrslunnar um menningartengda ferðaþjónustu hafa ís-
lenskar menningarminjar verið vegnar, metnar og léttvægar fundnar.
Minjavarsla eða mennmgararfsmiðlun?
Hér hefur verið sýnt fram á að fjárhæðir sem renna í nafni minjavörslu úr
sjóðum menntamálaráðuneytisins hafa á breytilegu verðlagi vaxið um
602% á sama tíma og útgjöld menntamálaráðuneytis jukust um tæp 89%.
Þessum fjármunum er úthlutað af Alþingi og ráðuneyti til ýmissa aðila
sem starfa að vemdun og miðlun menningararfsins. Ekki er skýrt ná-
kvæmlega hvað átt er við með menningararfi né á hvaða forsendum verk-
efni em styrkt. Tæplega er reglan um hæfilega fjarlægð höfð að leiðarljósi
við úthlutunina, sem þó er yfirlýst markmið ráðuneytisins. Þó að ekki sé
um það deilt að hluti fjármagnsins hafnar hjá minjavörslunni þá er líka
ljóst að ýmis verkefni sem hlotið hafa styrki úr sjóðum ráðuneytisins em í
raun skemmtigarðar en ekki menningarstofhanir sem hvorki geta né vilja
uppfýllt faglegar kröfur eða skilyrði þeirra laga sem minjavarslan starfar
efdr.
Margt bendir til þess að markmið úthlutunarinnar sé að styrkja atvinnu
á landsbyggðinni og beita pólitískum áhrifum við úthlutun fjármagns.
Sýnt hefur verið fram á að úthlutun úr sjóðum menntamálaráðuneytis
byggðist á hugmyndafræði sem rakin er til aukins vægis menningar-
tengdrar ferðaþjónustu innan stjómsýslunnar, sem hófst í lok árs 2001
með tilkomu skýrslunnar Menningartengd ferðaþjónusta. Sú skilgreining á
menningararfi sem þar var sett fram byggist á ímyndarsköpun og mark-
aðssetningu ferðaþjónustunnar erlendis en einnig á misskihiingi á hlut-
verki safha. Minjar og söfh em sniðgengin en áherslan flutt yfir á miðlun
huglægs menningararfs. Þessari sýn á minjar hefur verið fylgt efdr við
úthlutun fjármagns úr sjóðum ráðuneytisins. Þannig hefur myndast gjá á
milli minjavörslunnar sem starfar efdr lögum og á faglegum forsendum og
31