Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2008, Blaðsíða 38

SIGRÍÐUR MATTHÍASDÓTTIR
ritum og bókum og einnig er að finna um hana persónulegar heimildir á
borð við bréf og dagbækur.8
Spumingin sem rædd verður hér á efrir snýst um riðhorf íslenskra
karla til k\ænréttindabaráttunnar og jafnréttis karla og k\-emta. Um leið
snýst hún um riðhorf karla til kvenleikans og hins kvænlega sjálfs að segja
má. Hvaða augtun htu karlar k\-enréttindamáhð og hvemig þróaðist af-
staða þeirra efrir því sem þeirri baráttu vatt fram? Hvað merkti hið kven-
lega fyrir körlum á þessu tímabih og hvernig htu þeir á tengslin milli
sjálfsmyndar karla og k\ænna? Hér verður greind þrenns konar afstaða
karla til kvenréttinda og verður hún að hluta til skoðuð í samhengi rið
þróun kvenréttindamálsins. Sjónum verður í fyrsta lagi beint að þeim Htla,
en þó afar þýðingarmikla hópi karlmanna sem tók beinlínis mjög frjáls-
lynda afstöðu til kvenréttindastefhunnar er hún var að festa ræmr í lok 19.
aldar. Karlar þessir tóku kvenréttindamálinu opnmn örmum, skrifuðu um
það og héldu fyrirlestra og börðust íynr þri á vettvangi stjórnmálanna.0 I
öðm lagi verður tekin til athugunar afstaða þess hóps stjómmálamanna og
annarra framámanna sem að rissu leyti studdu baráttu kvenna fyrir borg-
araréttindum, og þá sérstaklega baráttu þeirra fyrir kosningarétti, án þess
að þeir tækju sér beinhnis stöðu sem baráttumenn á sriði kvenréttinda. I
þriðja lagi verður fjallað um hina andfemínísku afstöðu. Þar verðm sjón-
um beint að andstöðu karla gegn kvenréttindum og þátttöku kvenna í op-
inberu lífi og rætt hvernig hún birtist. En fyrst skal litrið nánar á hugtökin
„jafnræði“ og „mismunur“ og hlutverk þess í sögu kvenréttindamálsins.
„Jafnræði“ og „mismunur“
Hugtakaparið „jafhræði" og „mismunur“ (e. equality og dijference) hefur
leikið lykilhlutverk í sögu kvenréttindanna og rannsókna á kvenréttinda-
stefnunni. En það vísar til ákveðinnar þversagnarkenndrar afstöðu til
mellan Fredrika-Bremerförbimdet och Ellen Key“, Det evigt kvinnliga. En historia
om fóriindring, ritstj. Ulla Wikander, Stokkhólmur: Tidens förlag, 1994, bls. 51-
56.
8 Sjá Sigríður Matthíasdóttir, Hinn sanni Islendingur, bls. 175-194. Sjá einnig Anita
Göranson o.fl., „Indledning", bls. 9; Gro Hagemann, „Det kvinnelige element“,
bls. 29—48; Ulla Manns, „Kvinnofrigörelse och moderskap “, bls. 51-56.
9 Um karla sem stuðningsmenn kvenréttdnda hefur verið fjallað í erlendum
rannsóknum. Sjá t.d. Michael S. Kimmel, „The Contemporary „Crisis“ of Mas-
culinity in Historical Perspective“, The Making of Masculinities. The New Men’s
Studies, ritstj. Harry Brod, Boston: Allen & Unván, 1987, bls. 143.
3<5