Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2008, Blaðsíða 41

KARLAR OG VIÐHORF ÞEIRRA TIL KVENRÉTTINDA
greindar sem „einstaJdingar“ heldur þvert á móti í andstöðu við hið „al-
memia“ (karllæga) norm og í andstöðu við hinn póhtíska þegn.16
Norski sagnfræðingurinn Gro Hagemann heldur því fram að þetta
sjónarhom Joan Scott sé ákveðinn lykill að því að skilja þá tvíræðni og
togstreitu sem að hennar mati einkenndi afstöðu norskra kvenréttinda-
k\renna til kvenréttindamálsins og sinnar eigin stöðu í samfélaginu. Á
þetta án efa við um fleiri kvenréttindahreyfingar, þar á meðal þá íslensku.
Hagemann segir:
Kvenréttindamálið ... fólst að hluta til í mótmælum gegn því að
konur hefðu ekki hlutdeild í þegnskap og almennum borgara-
réttindum, og að hluta til í viðbrögðum við því að hin opinbera
orðræða væri svo nátengd hinu karlmannlega að konur birtust
sem sérstakar eða sem afvik. Var það yfirleitt mögulegt að ná
sömu réttindum og karlar án þess að gefa upp á bátinn sitt
kvenlega sjálf? Gátu þær með reynslu sína sem konur í Kkama
konu nokkum tíma gert tdlkall tál þess að verða fulltrúar hins al-
menna? Þverstæðumar hrönnuðust upp og kvenréttindakon-
umar vora þeim umkringdar. Þær neituðu að vera konur sam-
kvæmt þeim forsendum sem samfélagið bauð þeim upp á, en á
sama tíma vildu þær verða fulltrúar kvenna einmitt á þeim for-
sendum ... Þær vildu jafhrétti en samtímis virðingu fyrir þeim
mismun sem þær sjálfar álim mikilvægan.17
Hugtakaparið „jafnvirði kynjanna“ og „einstaklingshyggja“ (sæ. köns-
komplimentaritíit og individualism) hefur einnig verið notað til þess að lýsa
ofangreindum skilningi á konum - og raunar mannskilningi. Sænski hug-
myndasagnfræðingurinn Ulla Manns notar hugtakið „jafnvirði kynjanna“
(sæ. könskomplimentaritat) yfir hugmyndir þar sem svo er litið á að karlar
og konur séu ólík í eðh sínu. Samkvæmt þeim em karlmennska og kven-
leiki talin vera meðfæddir og eðlislægir eiginleikar, sem bæti hvort annað
upp. Karlar og konur séu um leið samfélagslega jafn mikils virði. Á hinn
bóginn notar Manns hugtakið einstakhngshyggja um þær hugmyndir sem
leggja áherslu á einstaklingseðli og aimenna manneskjulega eiginleika
16 Joan W. Scott, Only Paradoxes to Offer, bls. 1-11.
1 Gro Hagemann, Feminisme og historieskriving. Inntrykk fra en reise, Osló: Uni-
versitetsforlaget, 2003, bls. 138. Þýðing höfundar úr norsku.
39