Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2008, Qupperneq 24

ANNA ÞORBJÖRG ÞORGRÍMSDÓTTIR
Safnasjóður, sem úthlutar styrkjum til safna á faglegum forsendum,
hefur vaxið áberandi minnst og útgjöld til minjavörslunnar hafa aukist
minna en heildarútgjöld ráðuneytisins á tímabihnu. Hins vegar hafe
fjárframlög til sjóða ráðuneytisins margfaldast og það sama er að segja um
ffamlög í menningarsjóði sveitarfélaganna.
Breytinguna má einnig skoða með því að bera saman fjármagn til
minjavörslunnar á árinu 2002 við fjármagn sem veitt var í sjóði ráðu-
neytisins sama ár. Þá hafði minjavarslan túnninginn með 51% hærri
fjárveitdngu en sjóðir ráðimejrnsins. Arið 2008 hafði hlutfallið snúist við
en þá hlaut minjavarslan einungis 41% af því fjármagni sem það ár var
veitt í sjóði ráðuneytisins. Þessi breytmg sýnir vel þá síauknu áherslu sem
Alþingi og ráðuneyti leggja á að hafa á sínum höndum yfirráð \Tfir út-
hlutun styrkja. Alþingi og menntamálaráðuneyti veita umtalsverðum fjár-
munum til varðveislu og miðlunar menningararfs eða 1,8 milljörðum
króna árið 2008 á þeim fjárlagaliðum sem hér hafa verið skoðaðir. Það ár
fór 68,5% þess fjármagns til sjóða ráðuneytisins en árið 2002 var sama
hlutfall einungis 44,5%.
A síðustu sex árum hefur fjármagninu því í vaxandi mæh verið beint í
sjóði ráðuneytisins en úthlutun fjármagns til minjavörslunnar stendur í
stað og hefur raunar farið minnkandi ef útgjöld til minjavörslu eru skoðuð
sem hlutfall af heildarútgjöldum ráðuneytisins á hverjum tíma. Vöxtur
sjóða menntamálaráðuneytis bendir eindregið til þess að markmiðið með
veitingu fjármagnsins sé eitthvað annað en fagleg varðveisla og núðlun
menningararfs. Þó að hlutur minjavörslunnar vaxi minna en heildarútgjöld
ráðuneytisins eru þingmenn örlátir á fjármagn sem Alþingi og ráðunevTÍ
hjálpast að við að ráðstafa í ýmis verkefni \útt og breitt um landið. 0\úst er
hvernig staðið er að úthlutun úr sjóðunum og hversu faglegt mat liggur að
baki ákvörðunum um styrki. Hluti fjármagnsins hefur þó sannanlega farið
til aðila sem hafa engin tengsl við minjavörsluna, heldur starfa að því einu
að miðla eigin túlkun á bókmenntaarfinum. Svo Hrðist sem grundvöllur
fjárveitinganna sé pólitísknr og að baki liggi \úlji til þess að stuðla að
atvinnuuppbyggingu á landsbyggðinni.
Þegar fjárstreymi í Safnasjóð er borið saman við vöxt menningarsjóða
sveitarfélaganna þá kemur í ljós að árið 2002 eru tekjur Safhasjóðs 65% af
tekjum menningarsjóðanna en hafa lækkað niður í 31% árið 2008. Auð-
vitað má benda á að samningum við sveitarfélög hefur fjölgað á því
tímabili en söfnum hefur líka fjölgað á sama tíma. Fjölgun safna hefur þó
22