Hugur - 01.01.2012, Blaðsíða 17

Heimspekin er tilraun til að segja það sem er erfitt að segja 17
lést þegar ég var fimm ára og mamma var einstæð móðir í sjö ár. Stúpfaðir minn
sem hún tók saman við þegar ég var tólf ára var eins og hún. Þau voru pólitísk
í þeim skilningi að þau voru málefnafólk. Þau börðust ávallt fyrir margvíslegum
borgaralegum réttindum en voru ekki að skilgreina sig til hægri eða vinstri. Og ég
ólst upp við svona hugmyndir. Ég var ekki auðvelt barn en ég held að ég hafi samt
kunnað að meta að komast í samband við þennan hugarheim.
Líklega gerði ég mér þó ekki grein fyrir því fyrr en miklu seinna hversu mikil
svikamylla heimurinn er. Ég byggi enn á þessu gagnrýna og frjálslynda viðhorfi
sem ég kynntist í æsku en það er ekki fyrr en nýlega sem ég er farinn að sökkva
mér ofan í þessi mál. Ég barðist samt gegn Víetnamstríðinu og tók þátt í margs
konar aðgerðum gegn ríkjandi menningu og viðhorfum. Bandarískt samfélag
hefur allaf verið sjúkt samfélag. Og það er ekki tilviljun að ég fluttist til Íslands á
Nixontímabilinu. Mér var nóg boðið. Ég er ekki að gefa í skyn að ég hafi flúið frá
Bandaríkjunum heldur fannst mér samfélagið hérna einfaldlega mennskt. Okkur
leið betur hérna. Ísland var ekki paradís, en það sem ég hataði mest var ekki hérna.
Það kom síðar – við höfum verið dugleg við að flytja inn margt það versta frá
Bandaríkjunum.
En eitthvað gátum við væntanlega lært líka?
Jú, sjálfsagt má finna margt það besta þar líka. Ég gæti tekið framhaldsnám sem
dæmi. Ég hef aldrei hikað við að hvetja nemendur til, og aðstoðað þá við, að
fara til Bandaríkjanna í framhaldsnám. Og skilningur á lágmarksréttindum var á
sínum tíma meira til staðar þarna þrátt fyrir allt. En þetta hefur snúist við. Núna
er til dæmis meiri skilningur á réttindum samkynhneigðra á Íslandi en var þegar
við fluttumst hingað. Og Bandaríkin hafa færst í ranga átt. Ég er eiginlega orðinn
tregur til að fara í heimsóknir þangað þrátt fyrir að eiga þar börn, barnabörn og
vini. Og þrátt fyrir að eiga töluvert erindi vegna allra þeirra góðu stofnana sem
eru í Bandaríkjunum. En undanfarið hef ég hvort sem er mest tekið þátt í evr-
ópsku samstarfi.
En hvað áttir þú við með því að þú værir farinn að skoða samfélagsmál með enn
gagnrýnni augum en áður?
Hrunið var gott tækifæri til að breyta grundvallaratriðum í pólitík. Hér verður að
hætta að tala um vinstri og hægri og taka upp alvöru lýðræði. Ef einhver hefur
haft tækifæri til að taka upp slíkt lýðræði þá er það Ísland núna.
Hvað áttu við með „alvöru lýðræði“?
Nútímalýðræði er bara plat. Þetta er bara elítustjórn og ekkert annað. Við kjósum
kannski en við kjósum bara milli A og A! Og þú getur verið viss um að A er
stjórnað af peninga- og glæpamönnum. Þetta er bara einstefna sem við kyngjum.
Aðalmálið er að lýðurinn þarf að ráða. Þetta er ekki flóknara en það! Elítan má
ekki ráða. Og hver er elítan? Jú, atvinnustjórnmálamenn sem tala bara hver við
annan. Það er sama hvaða flokki þeir tilheyra; þeir eiga meira sameiginlegt hver
með öðrum heldur en með fólkinu sem kýs þá. Og þeir stjórna í eigin þágu.