Hugur - 01.01.2012, Blaðsíða 212

212 Guðmundur Sæmundsson og Kristján Kristjánsson
ars Más Guðmundssonar í Riddurum hringstigans frá 1982 á frænda Óla litla sem
er vinur aðalsöguhetjunnar. Sá er ekki bara lögreglumaður, heldur er hann „líka
heiðurs félagi í knattspyrnufélaginu Víkingi, tímavörður á öllum sundæfingum
Ægis. Já og annan hvern dag sést hann kasta kringlu á íþróttasíðum moggans“.91
Og hápunkturinn?
Hvert afmæli nær vanalega hápunkti sínum þegar frændi þinn stend-
ur upp frá borðinu og hlammar sér með kökudisk í djúpan sófa og við
strákarnir burstaklipptir í nælonskyrtum stillum okkur uppí röð (þú Óli
fyrstur) og fáum hver á eftir öðrum að þukla á honum vöðvana.
Þið getið því rétt ímyndað ykkur …92
Hér er fjallað um íþróttir á tiltölulega jákvæðan hátt en þó með ákveðnum
undirtóni gagnrýninnar afstöðu þar sem lýsingin jaðrar við barnslegt oflof. Ann-
ar beljaki birtist árið eftir í bókinni Þar sem djöflaeyjan rís eftir Einar Kárason.
Sögusviðið er braggahverfi skömmu eftir lok síðari heimsstyrjald arinnar. Beljak-
inn er Hreggviður, drykkfelldur og aflrammur kúluvarpari, einn sá fremsti á land-
inu.93 Hreggviður er mesti hæglætismaður en lendir þó í uppákomu í bókinni
sem vel gæti hafa orðið til sem lausn hans á þeirri siðklemmu að vilja ganga í
augun á þeim sem dáðu hann en skorta til þess lögleg meðöl og færni. Hann setur
heimsmet í kúluvarpi á innanfélagsmóti, búinn að fá sér neðan í því og ráfa um
völlinn allnærri tækjakofanum þar sem kúlurnar eru varðveittar. Í ljós kemur að
kúlan sem hann kastaði var ekki karlakúla heldur drengjakúla!94 Sagan tekur þó
ekki af öll tvímæli um hvort Hreggviður hafi brotið af sér vitandi vits eða fyrir
mistök. Skömm hans var hin sama, einkum eftir að hann hafði fagnað eins og
sá sem sér ævidraum sinn uppfylltan. Ef til vill er ekki rétt að líta á bók Einars
sem íþróttabókmenntir í sama mæli og t.d. bækur Þorgríms Þráinssonar. Fremur
megi líta á hana sem eins konar millistig íþróttabókmennta og þeirra gagnrýnu
bókmennta sem áður var nefnt að fulltrúar 68-kynslóðarinnar skrifuðu. Það skýrir
blendna afstöðu Einars til íþrótta, bæði hið jákvæða og hið neikvæða við þær fær
sína umfjöllun.
Í sögunni er einnig stofnað fótboltafélag. Fyrir því standa Hreggviður og fleiri
fullorðnir karlar í braggahverfinu. Tilgangurinn er greinilega uppeldislegur, að
ungdómurinn hafi eitthvað hollt og uppbyggilegt að fást við.95 Og viti menn,
félaginu tekst að sigra á Reykjavíkurmóti pilta á sínu fyrsta opinbera móti.
Fleiri nútímahöfundar skrifa vissulega um íþróttir án þess að þær séu á neinn
hátt aðalatriði bókanna eða skipti verulegu máli um söguþráð þeirra, framvindu
eða lýsingar. Þær mundu því seint teljast íþróttabókmenntir. Auk þess er að sjálf-
sögðu einnig miklu meira til af annars konar íslenskum íþróttabókmenntum, til
dæmis fjöldi ævisagna frægra íþróttamanna, þjóðsögur, ljóð, söngvar (þar á meðal
91 Einar Már Guðmundsson 1982: 23.
92 Sama rit: 27.
93 Einar Kárason 1983: 26 og víðar.
94 Sama rit: 69–85.
95 Sama rit: 45–55.