Hugur - 01.01.2012, Síða 13

Heimspekin er tilraun til að segja það sem er erfitt að segja 13
samstaða næst. Þú virðist ekki vera mikill Ameríkubúi í þér lengur. Enda búinn að
segja Ameríku upp! Ég held að lesendur fari að þyrsta í að lesa aðeins um hver Mikael
M. Karlsson er og hvaðan þú kemur upprunalega. Eða hefur þú kannski alltaf verið
svona?
Tja, ég fór á nemendamót um daginn í tilefni af fimmtíu ára útskriftarafmæli
úr gamla menntaskólanum mínum. Gamlir vinir og kunningjar voru ekki sér-
staklega hissa á að heyra að ég hafi gerst heimspekikennari á Íslandi. Ég hugsa að
ég hafi alltaf verið nokkuð óútreiknanlegur.
Hvar var þetta?
Nemendamótið var haldið í New Jersey en ég er fæddur og uppalinn á Manhatt-
an. Ég er ekki frá Brooklyn eins og sumir halda. Það eru alltaf einhverjir gárungar
að rugla mér saman við Woody Allen! Svo gekk ég í skóla á Long Island og í
New Jersey.
Og fórst í háskóla í New York einnig?
Ég tók eitt ár í Columbia. Þetta var sérstakt fyrsta árs prógramm fyrir alla nema;
fjögur námskeið eða tvö námskeið réttara sagt: fyrri og seinni hluti. Annað hét
Humanities og var svona „Great Books“-námskeið – Ódysseifskviða, Ríkið, Fávit-
inn o.s.frv. Verkunum var raðað upp í tímaröð. Við lásum eina bók á viku og
tókum krossapróf í upphafi hvers tíma. Annar kennarinn minn var fornfræðingur
og hinn heimspekingur, góðir kennarar sem höfðu mikil áhrif á mig. Svo var hitt
námskeiðið sem ég tók með áherslu á menningarsögu Vesturlanda. Og í því nám-
skeiði voru notaðar kennslubækur. Áherslan var öll á miðaldir og endurreisnina
í þessum bókum. Við lásum páfabréf og Magna Carta og fleira slíkt. Ég á þessar
bækur ennþá. Auðvitað var þetta sprenghlægilegt á vissan hátt. Þarna voru gyð-
ingar að kenna mótmælendum kaþólsku!
En þetta var ómetanlegt nám. Ég lærði til dæmis mikið af samnemendum mín-
um sem voru reyndar framúrskarandi. Árgangurinn var alveg sérstakur. Flestir
nemendurnir komu úr Bronx Science sem var einstakur skóli. Og það var fjallað
um hvert verk frá svo ótal mörgum hliðum.
Þú hefur ekki viljað innleiða kennslu af þessu tagi hér í Háskóla Íslands?
Þetta var rætt einu sinni. Páll Skúlason var áhugsamur um svona prógramm fyrir
Heimspekideildina. Og ef það hefði gengið eftir þá tel ég að það hefði verið
ómetanlegt. En auðvitað skildi ég ekki á þeim tíma hvað ég fékk mikið út úr
þessu. Nemendurnir sjálfir geta verið furðulega blindir á slíkt.
En ég tók líka fleiri námskeið í Columbia, til dæmis inngang að sálarfræði.
Og þarna voru bara atferlisfræðingar. Ég eyddi miklum tíma í að fylgjast með
rottum! Atferlishyggjan var aldrei sannfærandi að mínu mati, en ég lagði mig
fram við að læra þetta eins vel og ég gat. Ég reif auðvitað kjaft við kennarana en
þetta var geysilega krefjandi nám sem ég lærði mikið af. Allt sem við gerðum í
kringum tilraunastofuna þurfti að skrifa upp eins og við ætluðum að birta grein í