Hugur - 01.01.2012, Síða 140

140 Elsa Haraldsdóttir
Með þessari aðgreiningu fer hann einnig að velta fyrir sér sérstöðu sinni. Hann
velti fyrir sér hvert hlutverk hans væri í tilverunni og hvaða þýðingu það hefði að
hann væri á þessum tiltekna stað á þessum tiltekna tíma. Það sem fylgdi þessum
vangaveltum var jafnframt vissan um það að þær yrðu ekki auðveldlega færðar í
orð né auðveldlega svarað og hélt hann þeim því fyrir sig.16 Á þessum tímapunkti
í þroska hugsunarinnar virðist Brynjúlfur reka sig á það að hann sé mögulega
að meðhöndla eitthvað sem sé á fárra færi. Að hann sé að fást við eitthvað sem
sé jafnvel leyndardómsfullt og spennandi en þó ekki á sama hátt og þegar hann
finnur eitthvað spennandi og hleypur með það til móður sinnar til að sýna henni
það.
Á áttunda til tíunda aldursári áttar Brynjúlfur sig á því að hann væri ekki eins
frábrugðinn öðrum og hann taldi. Hver einasti maður hlaut að líta á sjálfan sig
gagnvart öllu öðru á sama hátt og hann gerði sjálfur. Þessi uppgötvun svaraði
þó ekki spurningunum um það hvers vegna hann var hann, þá og þar.17 Hug-
mynd Brynjúlfs um skilyrði tilverunnar, um líf og dauða, varð snemma til en
nákvæmlega hvernig þeirri hugmynd laust niður getur hann ekki fest fingur á.
Hugmyndin hefur eflaust átt upphaf sitt í reynslunni þar sem allt fæðist og deyr,
og lífið varð til „því fræinu var sáð“.18 Í tengslum við hugleiðingar sínar um lífið
og dauðann kynntist hann hugmyndinni um Guð. Þá hugmynd fékk hann frá
móður sinni og reyndi að gera sér eins skýra hugmynd af honum og hann gat.
Í hugmyndasmíð sinni um Guð og tilveru hans notast Brynjúlfur við ímynd-
unaraflið þar sem hann lýsir Guði sem sitjandi á hæstu bungu himinsins og í
gegnsæjum klæðum, ofar öllu öðru. En Brynjúlfur segir einnig sjálfur að öll væri
hugmyndin svo dularfull að ekki verði orðum komið að henni.19 Í skilningi sínum
á veruleikanum byggir hann hins vegar á skynreynslu sinni. Þannig hugsaði hann
sér jörðina sem flata kringlu og himininn sem hvelfingu yfir henni og datt honum
ekki í hug að jörðin væri stærri en það svæði sem hann sá yfir. Fljótlega fékk hann
þó þá vitneskju að jörðin væri stærri en það sem augað næmi Með þessari nýju
vitneskju reynir hann að gera sér mynd af veruleikanum í huganum, mun stærri
en áður, en þó enn flatan. Það er ekki fyrr en hann áttar sig á því einn daginn,
eftir að hafa legið og horft upp í himininn, að himinninn væri „ekki neitt“ heldur
einungis tóm víðátta. Þessari uppgötvun deilir hann með móður sinni sem stað-
festir þessa nýju vitneskju hans. Hún tjáir honum jafnframt að jörðin sé hnöttótt
og leiki í lausu lofti og ferðist í kringum sólina. Þannig verður til ný mynd af
veruleikanum í huga Brynjúlfs. Mynd Brynjúlfs af veruleikanum breyttist enn
á ný er hann sá fyrst landabréf.20 Þá fékk hann sjónrænar upplýsingar um útlit
jarðarinnar, byggðar á vísindalegri þekkingu. Þá er það ekki af frásögn heldur af
sjónrænni skynreynslu sem hann byggir hugmyndir sínar um veruleikann. Hann
16 Sama rit: 4.
17 Sama rit: 4–5.
18 Sama rit: 5.
19 Sama stað.
20 Sama rit: 7.