Hugur - 01.01.2012, Síða 7

Inngangur ritstjóra 7
hrista upp í þeim stöðluðu viðbrögðum. Fátt bendir til að Spencer verði álitinn
mikilvægasti heimspekingur nítjándu aldar en margt í hugsun hans er þess eðlis
að mig grunar að áhugi á verkum hans muni glæðast á komandi árum. Grein-
arnar sem bárust Hug tengdust þó einnig helstu nöfnum í heimspeki nítjándu
aldar og eiga þessar greinar það sameiginlegt að skoða þessa höfunda í ljósi sam-
tímans, ef svo má að orði komast. Steinunn Hreinsdóttir tekst á við bölhyggju
Schopenhauers, Guðmundur Björn Þorbjörnsson greinir það sem hann nefnir
„vangaveltuþjóðfélagið“ í félagi við Kierkegaard og Róbert H. Haraldsson fjallar
um höfuðrök Johns Stuarts Mill fyrir hugsunarfrelsi og málfrelsi með hliðsjón af
stórum ágreiningsmálum í samtímanum.
Um Brynjólf Jónsson frá Minna-Núpi gildir fátt það sem tínt hefur verið til
hér að ofan. Honum var ekki spáð frægð og frama innan heimspekinnar. En
íslenskum lesendum þykir líklega bara vænna um hann fyrir vikið. Elsa Haralds-
dóttir nýtir sér frásögn Brynjólfs af þróun eigin hugsunar til að velta upp spenn-
andi hliðum á því sem við nefnum í daglegu tali „heimspekilega hugsun“. Elsa
hefur undanfarið unnið að meistararitgerð um gagnrýna hugsun og má vel greina
hversu áhugasöm hún er um að fólk geri sér grein fyrir einkennum gagnrýninnar
hugsunar og heimspekilegrar samræðu þegar rætt er um mikilvægi heimspeki-
kennslu á öllum skólastigum.
En það er meira efni í Hug en það sem tengist þema heftisins. Guðrún C. Em-
ils dóttir hefur þýtt sérlega áhugaverðan kafla úr sígildu riti Simone de Beauvoir,
Síðara kyninu. Handrit þýðingarinnar var lesið í námskeiðinu Heimspekilegum
forspjallsvísindum í Sagnfræði- og heimspekideild í haust og vakti það fjörugar
umræður meðal nemenda. Ný grein eftir Dan Zahavi birtist hér einnig í íslenskri
þýðingu. Það er mikið fagnaðarefni að þekktir erlendir höfundar sendi greinar í
Hug til ritrýni og birtingar. Guðmundur Sæmundsson og Kristján Kristjánsson
eru höfundar mikillar greinar um siðferðismisræmi milli íþróttabókmennta og
íþróttaveruleika nútímans á Íslandi. Má með sanni segja að ekki hafi komið út
margar greinar sem snerta á því efni á íslensku áður. Heftinu lýkur með skemmti-
legri grein eftir Ólaf Pál Jónsson um svokallað skiptaréttlæti.
Hér að ofan var rætt um ferðalög. Íslensk heimspeki hefði ekki þróast á þann
hátt sem hún gerði ef Mikael M. Karlsson hefði ekki haldið í eitt slíkt með Barb-
öru konu sinni til Íslands síðsumars árið 1973. Um ævi Mikes og ástæður þess að
hann settist að á Íslandi hefur margt verið skrafað en minna fest á blað. Það var
því sérstakt fagnaðarefni að hann féllst á að setjast niður með mér nú í haust og
segja þessa sögu. Sú útgáfa hennar sem hér birtist er auðvitað lítið bergmál þessa
mikla bálks sem Mike hefur frá að segja, en vonandi fræðast lesendur nokkuð um
þá óþrjótandi þekkingarleit sem hefur leitt hann í gegnum lífið.
Að lokum er mér það bæði ljúft og skylt að þakka öllum þeim sem komu að
gerð þessa árgangs Hugar. Höfundar efnis fá auðvitað sérstakar þakkir fyrir sam-
starf og þá þolinmæði sem þeir hafa sýnt útgáfuferlinu. Útgáfu Hugar hefur verið
lýst sem lítilli útgerð í litlum polli. Smæðin hefur víst aldrei flýtt fyrir vinnu hvers
árgangs. Ritrýnar fá ómældar þakkir fyrir sitt vanþakkláta starf. Gunnar Harð-
arson og Björn Þorsteinsson lásu yfir þýðingarnar tvær úr frönsku sem hér birtast.