Tíðindi frá þjóðfundi íslendinga árið 1851 - 05.07.1851, Blaðsíða 127
123
sjálf viðurltennt í ástæðuin frumvarpsins, að sú stefna, er verzl-
unin hefur haft hingað til, hefur ekki verið eðlileg, af f»vi her
hefur ekki verið haft tillit til landsins. Stjórnin segist nú vera
farin að skoða verzlunina frá sjónarmiði landsins, og er {>að
bæði eðlilegt og rétt. Eg get ekki annað en glaðzt inikillega
yfir því, ef því væri drengilega fylgt. 5að er öldúngis nauð-
synlegt, að lita svona á verzlunina í því landi, seni er eins ein-
kennilegt og ísland, og liefur það ekki lítið liallað höguni lands-
ins, að verzlunin liefur ekki verið skoðuð frá þessu sjónarmiöi
að undanfornu. íþað er í öðru lagi auðráðið af frumvarpinu,
að stjórnin fylgir frani þeirri grumlvallarreglu, að að greina þrennt:
1. verzlunina sjálfa, 2. fiskiveiðar, og 3. vöruflutnínga frá einni
liöfn til annarar. En þessum grundvallarreglum er ekki al-
staðar stránglega fylgt í frumvarpinu. Ef maöur skoðar hina
1. grundvallarreglu, þá finnst mér það liggi næst, að allir ættu
eptir því að hafa jafnan aðgáng til verzlunarinnar, þegar hún
er skoðuð frá sjónarmiði þessa lands, og engum sé vilnað í
fremur öðrum; en þetta verður ekki ofan á, eptir því
sem á er kveðið í frumvarpinu; því þar er til tekið, að þeim
kaUpmönnum, sem hafa fasta verzlunarstaði á Islaiuli, skuli
vera heimilt, að taka utanrikisskip á leigu, en mér skilst ekki
betur, heldur en að danskir eða íslenzkir lausakaupmenn geti
alls ekki notið slikra réttinda. jþaö gæti þó verið einmitt hag-
ur fyrir Iandiö og kaupmaiinavísi þess, ef þessi ójöfnuður ætti
sér ekki stað, og gæti það orðið til þess, að koma sumuin þeirra
í veg, þegar svo stendur á, að einhver vill byrja á verzlun, og
fer í því skyni til annara lamla. Jað væri þá haganlegt fyrir þá, að
mega fá skip, hvar sém þeir gætu, með sein minnstri Ieigu, en vera
ekki bundnir við iunanrikisskip eingaungu, eins og þeir eru eptir
frumvarpinu; því eptirþvi eruþeir neyddir til, að sæta þeiin kjör-
um, sem þeiin hyðust í Danmörku eða Kaupinannahöfn.
]?ar næst er það ekki sainkvæmt aðalreglu þeirri, aö skoða
verzlunina frá sjónarmiði landsins, að gjöra þann mismun á
innan - og utanríkis - mÖnnum, seni í 4. gr. er gjörður. 5
rikishánkadúla gjaldið, sein þar er talað um, lieldur utanríkis-
verzluninni í viðlikum böndum og áður, með því hún gjörir
utanrikisinönnum örðugra fyrir en öðrum, að hafa verzlun hér
á landi. Jessi mismunur er því umlarlegri, sem stjórnin fann
að því við uppástúngu alþíngis 1845, að þaö gjörði þennan mun,
sem henni sýiulist óviðurkvæmilegur með öllu. Eg fyrir mitt