Tíðindi frá þjóðfundi íslendinga árið 1851 - 05.07.1851, Blaðsíða 300
296
óbærilegar álögur, nýir tollar, tolllínur, og annað {tar á borð
við. 3?etta er nú allt saman spónnýtt, og eg fyrir mitt leyti
get ekki verið að fælast {tær. j>að var stúngið upp á {>ví á
embættismannafundinum herna í Reykjavík, að leggja 1 rík-
isbánkadals toll á hvert léstarrúm allra skipa, og eg get ekki
skilið, að {>að sé nein frágángssök ne rángt á neinn veg, freni-
ur nú en þá, að leggja nú 2 rbdd. á á sama veg; að minnsta
kosti erum ver jafnnærri tolllinunni nú og {)á. j>ó að stjórn-
in liafi nú ekki fallizt á {)essa uppástúngu embættismanna-
fundarins, sem {)ó sýndist vera byggð á jöfnuði, {)á erum vér
{)ó ekki skuhlbundnir til {)ess, að gánga út frá réttum vegi
fyrir {)að. Mig minnir að sönnu ekki betur, en að einhver
{nngmanna segði, að {>að væri ráðlegast, að fara eptir vilja
stjórnarinnar eins og hann væri nú, hvernig sem vilji hennar
og skoðun á sama málinu hefði verið áður, en eg get ekki
farið eptir {>ví heilræði; {>ví eg er ekki svo mikið fyrir að venda
kápunni eptir veðrinu.
P. Petursson: Ilver hefur sagt það?
Jön Guðmundsson: J>að talaði einhver áðan öldúngis víst
á {>essa leið. Menn hafa fengizt mikið um {)að, hvaða ójöfn-
uður kæini fram í uppástúngu nefndarinnar uin tollinn, og tek-
ið það fram, að þessi ójöfnuður liggi i {>ví, að fastakaupmönn-
um sé gjört svo mikluin mun erfiðara fyrir en hinum, að Jieiin
verði ómögulegt, að vera hér; {)ví {>eir hafi svo ntikinn kostn-
að, sem lausakaupmennirnir hafi ekkert af að segja. Nefndin
vissi það vel, að fastakaupmenn höfðu meiri kostnað, en {>eir
hafa líka meiri hagnað, og hún hélt að kostnaðurinn ynuist
upp af hagnaðinum. Reynslan sýnir og hezt, livemig Jiessum
kostnaðarinun er varið; jiví {>að mun ekki vera torvelt, að koma
með dæini upp á það, að fastakaupmenn, sem byrjað liafa á,
að vera lausakaupmenn, hafa sett sig niður aptur, og farið að
verða fastakauþmenn, og víst er það, að margir af lausakaup-
mönnum setja sig niður fyr eða seinna sein fastakaupinenn.
Eg held, að {>að væri nú óhugsandi, að ætla kaupinönnum {>að,
að {ieir mundu baka sjálfum sér þann kostnað, sem fylgir þVí, að
vera fastakaupmaður, efþeir sæju sér engán hag við það, held-
ur mundu þeir þá fremur kjósa hitt, að vera lausakaupinenn,
úr því þeir heíðu reynt hvorttveggja, og gætu valið hvort þeir
vildu. Mér láöist það eptir áðan, að minnast á 27. breytíngar-
atkvæði, sem talar um undanþágu á tiinbri undan tollinum.