Tíðindi frá þjóðfundi íslendinga árið 1851 - 05.07.1851, Page 133
129
lofsverfta lilgángi; en {>aft er aftgætandi, að {>egar stjórnin
samdi fmmvar{tið, liefnr hún {mrft að taka margt til greina;
J>ví allir skynsamir menn liljóta að sjá, hversu varlega {>að er
gjörandi, að lirapa mjög að breytíngum, {>egar um mikilvæg
málefni er að gjöra, sem grípa djúpt inn i felagslííið, og {>etta
má með snnni segja um verzlunarmálefnið. $að {>arf ekki að
eyða orðum að {>ví, livílikum erfiðleikum stjórnin hafi liaft að
mæta í {>vi, að laga greinir frumvarjisins eptir {>ví sjónarmiði,
sem {>að átti að liafa. jpað getuin ver allir leitt oss í grun,
og á {>að er einnig bent i ástæðunum fyrir frumvarpinu. Ilvað
lausakaupmennina snertir, J>á leyfi eg mer að geta þess, að eg
álit {>að viturlega gjört, að {>að er ekki liaft tillit til þcirra í
1. gr.; J>ví margt inundi verða athugavert, ef þeir fengju sömu
réttindi og fastakaupmennirnir i þessu efni. Fyrst er {>að auð-
sjáanlegt, að ef {>eir fengju leyfi til, aö leigja útlend skip,
yrði frelsi {>að, er {>eir nú liafa, að mega fara beinlinis inn á
hvert kauptún, að takmarkast; en þetta mundi þeini ekki
vera hollara, og eg gjöri ekki ráð fyrir, að lausakaupmennirnir
sjálfir vildu einu sinni skipta þessu. jiaÖ num opt vera, að
Jieir sjálfir eigi skútu, eða geti tekið {>ær til leigu hjá kunii-
íngjum sinum, og er h;iga á dönskum skipum minni, en á skip-
um flestra annara Jijóða. \'æri nú lausakaujmrönnum leyft, að
taka utanríkisskiji á leigu, {>á þyrftu {>eir að takast ferð á
liendur til annara landa, og {>ó gaúi svo farið, að þeir fengju
ekki skipin til Ieigu, en hlytu aptur að missa það leyfi, semþeir
nú hafa. Eg get þvi ekki betur séð, en að frumvarjiið fari
hér þvi einu fram, sem viturlegt er. 3>ví næst er það, að skyldi
nú þar að auki svo fara, að ej>tirvæntingarnar, sem menn gjöra
sér um þessa frjálsu verzlun, brygðust á einhvern liátt, þá ætt-
um vér það frumvarpinu að þakka, að lausakaupmennirnir yrðu
þeir einu, sem gætu gjört verzlun vora viðunanlega, með því
þeir hefðu þá lejfi til, að koma heinlinis inn á livert kauptún.
^ví var áðan lireift, að það væri misinunur ej>t.ir fruinvarjiinu
á innan - og utanríkis - mönnum með tilliti til gjalds þess, sem
greiðast skyldi af utanríkismönnum. Slík móthára móti frum-
varpinu mun vera sprottin af því, að menn gánga út frá öðru
sjónarmiði en stjórnin. Frumvarpið er lagað eptir kringum-
stæðunum, og þvi, hvaö haganlegast er fyrir oss, þar sem mót-
háran miöar til jafnréttis þjóða. En það er athugandi, að ef
9