Tíðindi frá þjóðfundi íslendinga árið 1851 - 05.07.1851, Blaðsíða 154
150
liluti konúngsveldisins skuli gánga undan kórónunni, eins og
á var kveöift í konúngalögunum; en fiað getur varla komiö í
bága viö tilætlun stjórnarinnar, f)ó vér viljurn semja um breyt-
íngu á landstjórn vorri eptir þörfum vorum. Eg ímynda mér
og, að inenn muni eigi liánga í oröatiltækjuin einum, svo sem
„ríki*, „konúngsríki“, o. s.frv.,heldur taka þessi oröatiltæki um öll
Jmulönd tilsamans, sem einvaldur konúngur átti yíir aö ráða, áö-
ur en hann takmarkaði veldi sitt. En bvað ábrærir liina ástæð-
una, um f)á fimm menn, er staddir voru á rikisf)íngi Dana, f)á
held eg, aö stjórnin mundi bafa baft ástæöu til, að álíta Is-
land part úr rikinu i j)essum skilníngi, hvort sem fimin menn
íslenzkir lielðu setið á ríkisfundinum eða ekki. Úr fiví að
nokkrir af binum öðrum pörtum ríkisins liafa nú fengið breyt-
íngu á stjórnarskipun sinni, J>á f>ykir mér líklegt, að vér meg-
um vænta f>ess líka, eins og oss befur verið lofað; og f>egar
veriö er að tala um, hvernig hin nýja stjórnarskipun geti feng-
ið lagagibli á Islandi, f)á viljum vér skilja með f)vi, bvernig
liinni takmörkuðu konúngsstjórn verði bér bezt fyrir komið.
5ó að vér tökum j>að fram, aö sérbver grein grundvallarlag-
anna dönsku ekki geti átt bér við, f>á segjum vér ekki j)ar
með, að vér viljum, eða að oss muni vera hollt, að sleppa öllu
sambandi við Dani, beldur einúngis bitt, að J>aö sama geti ekki
í öllum greinum átt við oss, sem á við j)á.
E. Briem: Eg vil leyfa mér að benda á mismun f>ann, sem er á
milli frumvarpsins sjálfs og ástæðanna fyrirf>vi, að frumvarpið
er án efa sámf>ykkt af konúngi, en ástæðurnar ekki. Eg vil
f)ví að svo stöddu gánga fram bjá ýmsum skökkum ummælum,
er finnast í ástæðunum. Aðalreglan í frumvarpinu er sú, að
grundvallarlög Dana skuli vera gild á Islandi, og jafnframt er
í frumvarpinu gjört ráð fyrir, að bin islenzka f)jóð sendi full-
trúa bæði á hinn svo nefnda ríkisdag, er Eydanir og Jótar nú
eiga með sér, og líka á þjóðfnng í landinu sjálfu, sem er nefnt
alf)ingi, og líkt við æöri sveitastjórnir í Danmörku. Er svo
löggjöfinni um fjárhag landisns, eða tekjur þess og útgjöld,
skipt af handabófi á milli fiessara þínga. Ætlast frumvarpið
til, að löggjafarvaldið í málefnuin íslands sé að nokkru leyti
í liöndum konúngs og ráðgjafa bans, ineð tilhlutun af alþíngis
hálfu, og að nokkru leyti í höndum konúngs og ríkisdagsins,
og verði ágreiníngur hér uin, J)á skuli rikisdagurinn skera úr.
3>egar vér nú eiguin að segja álit vort um stjórnarskipun