Tíðindi frá þjóðfundi íslendinga árið 1851 - 05.07.1851, Blaðsíða 258
254
firzkum kauptúnum, og J>að mundu nienn ekki gjöra, að fara
svo lángan veg, nema einliver liagnaður hlytist af j>ví.
G. Brandsson: j>að, sem fnngmaður Reykjavíkur nú sagði,
sannar ekki, að verzlunin j)urfi ekki að vera nema á fáum
stöðum, liehlur liitt, að landsmenn hafa orðið að leita fyrir
ser, að fá [)arfir sinar bættar, og hafi j)aö ekki tekizt á j>eim
kauptúnum, sem nærri f>eim voru, j)á er eðlilegt, að þeir hafi
farið lengra til j>ess. 5ó nii stóru kaupstaðirnir kæmust upp,
gæti eg vel ímyndað mer, að kaupmenn hefðu j>au samtök, að
spilla ekki kaupum Iiver fyrir öðrum, ef engir væru á hlið við
j)á að keppa við, og [>ó stjórnarfrumvarpið leyfi kaupmönnum
einum, að verzla við bændur með vissar vörutegundir annar-
staðar en í kaupstöðunum sjálfum, j>á getur svo farið, að fæir
láti ser hægt um j)að, ef f>eir eru einir um liituna. Eg get
heldur ekki ímyndað mer, að föstu verzlunarmennirnir seu {>au
tilreiðslu-eða hreinsunar-verkfæri, i gegnum hver verzlunin öll
verði að renna, áður en hún geti orðið oss að j>rifum. Egheld,
að ef ver getum ekki haft not hennar öðruvísi, j>á se oss vart
við hjálpandi.
K Kristjánsson: $að er auðseð, að j>að er meiri hagnað-
ur i alla staði, j)ar sem mikil vara er og nóg, og hugsaði eg,
að ekki jjyrfti góðan hónda úr sveit, til að sjá f>að.
G. Einarsson: Vér, sem búum til dala, erum tregir á, að
trúa öllu j)ví, sem sagt er um ágæti og dýrðhinnar föstuverzl-
unar, af j>ví með fram, að reynslan hefur sýnt oss einatt fram
á hið gagnstæða. Eg vildi minnast á j>að dæmi, sein fulltrúi
Reykjavíkur tók af jörð, sem einn stórbóndi býr á. 5»ð er að
vísu satt, að mikið gagn má að lionum verða í sveitarfelaginu,
ef hann ver velkröptum sínum ogefnum; en brúki liaiuv j>á mið-
ur en skyhli, og seu tóm kotúngabýli í kríngum liann, af [>ví
að hann hefur yfirborðið, og dregur að sér allan kjarnan og
kraptinn, j>á vil eg lieldur, og tel lángtum j>arfari í félaginu
smábændur á jörðinni, sem næðu j>ó að efnast dálítið, j>egar
enginn j>raungvaði óeðlilega að atvinnuvegi j>eirra. Eins er
um j>að, eptir j>ví sem reynslan virðist optar að hafa bent á til
j>essa, j>egar stórkaupmenn hafa náð hér nokkrum kröptum,
j>á hafa j>eir, að svo miklu leyti sem j>eir bafa getað, dregið
undir yfirráð sín verzlunina á hinum minni kaupstöðum, og
hamlað j>annig hinuni sinærri kaupmönnum frá, að ná nokkru
efnamagni, og gjört með jrví verzluninni miklu meiri óhag enhag.