Tíðindi frá þjóðfundi íslendinga árið 1851 - 05.07.1851, Qupperneq 259
255
P. Petursson: 3?að er án efa enginn lier, seni ekki vill
Jialila jafnvægi á milli fastrar og lausrar verzlunar; en eg get
ekki dulizt þess, að mér finnst nefndarálitið yfir höfuð, og 3.
gr. sér i lagi, vilja kreppa um of að fostu verzluninni; og vil
eg viðvikjandi jiessu einúngis geta þess, livaða skaða muni af
því leiða, ef föstu verzluninni er of mjög {>jakað; {>á getur vel
komið {>ar, að fastakaupmennirnir {>urfi að selja hús sin, og
verða lausakaupmenn, og að verzlunin þannig dragist lit úr
landinu sjálfu, eins og raun gaf vitni um á stjórnardögum
Kristjáns 4.
Framsöffumaðnr: Eg hugsaði ei, að eg mundi nokkurn
tima {>urfa að segja hinum konúngkjörna {nngmanni til í sögu
Islands; en það er kunnugt, að um alla tíð Friðriks 2., og jafn-
vel Kristjáns 3., var hver höfn hér leigð rit sér í lagi, Iielzt til
I>ýzkra, og er hægt að sjá, að með {>ví inóti var verzlunin nógu
föst, en að ómögulegt var samt, að kaupstaðir gætu risið upp,
{>egar öll aðsókn til verzlunar var kæíð.
P. Petursson $á var hér eingaungu lausaverzlun ein-
stakra manna, sem héldu til erlendis, höfðu hér ekkert aðset-
ur, og vanræktu sumar hafnir.
Framsöffumaður: Nei, {>að var regluleg einokunarverzl-
uii, allt eins og til er tekið í frumvarpinu að verða skuli um
Reykjavík, og var enginn munurá þvi, og hinu, sem áðurvar,
nema sá, að {>á var farið að einoka oss undir menn á einum
stað, í Kaupmannahöfn, af {>ví Kristján 4. vildi koma íslenzku
verzluninni í hendur Dana, {>ar sem vér áður vorum einokaðir
undir sinn á hverjum stað, og þá vorum vér seldir til manna,
sem ekki höfðú vörur né skip, lieldur urðu að taka hvorttveggja
að láni hjá jþjóðverjum, sem áður liöfðu einokunina, sinn á liverri
liöfn, og um síðir, þegar einokunin óx meir og meir, þá kom
loksins svo lángt aðhlynningunni að föstu verzluninni, að stjórn-
inni kom til hugar, að flytja fólkið úr landinu, og eyða {>að.
P. Pétursson: J>að lilýtur {><> að vera hinurn heiðraða
framsögumanni kunnugt, að um daga Kristjáns 4. komu héðan
iðulegar umkvartanir um skort á vörubyrgöum í landinu, af
{>vi verzlunin var í höndum einstakra útlendra manna, sem eg
kallaði lausakaupmenn með tilliti til {>ess, að þeir voru erlend-
is, og svo stopulir við alla verzlun hér, og komu ekki nema á
einstakar hafiiir, og þykir mér {>að ekki þurfa að lýsa skorti
á þekkíngu í sögunni, þó eg segði, að nú kynni eins að fara,