Tíðindi frá þjóðfundi íslendinga árið 1851 - 05.07.1851, Side 470
fsíamli og í Danmörku, og getur fiví varla komiö til máls, aö
mismunur nokkur veröi á grunclvallarreglum fieim, er lögin
verða byggö á, lieldur aÖ eins, aö bre^ytt veröi einstökum á-
kvörðunum eptir fiví, sem á stendur á Islandi. Skólainálefnin
eru í nánu sambamli viö háskólann, og eru óaðskiljanlegur
partur af allri binni æöri menntun, sem vafalaust veröur aö á-
líta almennt rikismálefni; fiar aö auki eru útgjöldin til skól-
anna á Islandi greidd úr rikissjóönum, og væri fietta, Jió ekki
væri annaö, næg ástæöa til, að alfiíngi getur vart átt neinn
vissan eöa yfirgripsmikinn fiátt í fyrirkomulagi skólamálefn-
anna, encla keinur jiaö ekki opt fyrir, aö þetta fiurfi að ákveða
meö eiginlégu lagaboöi. Ilin önnur atriði í grein þessari er
eigi fiörf á að útlista nákvæmar; einúngis ber þess að geta,
aö nauösyn fiótti, að taka einnig fram í ákvörðunum fiessuin
skilyrði fiað, að eigi se neitt framið gegn rikishátigninni og
sameiginlegu gagni ríkisins, fiar eð svo inætti við bera, aö
koiniö gætu í bága við það sumar þær ráðstafanir, er í snöggu
áliti kynnu viröast aö snerta eingaungu landið út af fyrir sig,
t. a. m. reglur um fiskiveiöar útlendinga, o. s. frv. jþetta var
einnig því nauösynlegra, sem stjórninni hefur, sökuin fjar-
lægöar Islands og einkennilegs ásigkomulags, svo og til liægö-
arauka, þótt mega leggja undir aðgjörðir alþingis eigi allfá
þvílík málefni, er í rauninni eru rikismálefni eptir eðli sínu,
en reyndar ekki nema að því leyti, sem málefni þau koma
fyrir í landinu sjálfu.
Til 3. grcinar.
3>ó leitazt hafi verið við, að til greina svo nákvæmlega,
sem verða mátti, helztu málefni þqu, er skuli vera undan skil-
in valdi ríkisþíngsins, er samt eigi loku fyrir skotið, að vafi
geti risið stöku sinnum, og þótti því eigi mega vanta ákvörð-
un um, hvernig leysa skyldi úr þeim vafa. Jað liggur svo
beint viö, að eigi veröi fariö ððruvísi að, en í greininni stend-
ur, í þeim máluin, sem snerta rikishátignina og samciginlegt
gagn ríkisins, að ekki þarf um það lengri útskýríngu.
Til 4. greinar.
jþegaraðgreina á þáö, sem ísland leggur til almennra ríkis-
útgjalda og til serlegra útgjalda Islands, þá er nauðsynlegt,
aö lagðar séu ákveðnar tekjur til hvors um sig. jiessu kynni