Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1946, Side 45
XLIII
ændringer ikke blot vedrørende udtalen, men også indenfor
formlæren og ordforrådet.
De ydre sproglige påvirkninger, som islandsk i middel-
alderen var ude for, har efter alt at dømme været stærkest fra
norsk. Påvirkningerne fra norsk hænger ikke blot sammen med
den forholdsvis korte vej til Norge og de mange slægtsbånd
mellem de to landes indbyggere og deres sprog, men skyldes
som nævnt også den katolske kirke og det forhold, at den
øverste administration var knyttet til Norge fra 1260erne til
langt ind i det 16. årh, samt at Norge indtil kort før reforma-
tionen var det land, unge Islændere først og fremmest søgte
til for at uddanne sig i åndelig og praktisk henseende. Selvom
ordforrådet i norsk middelaldersprog imidlertid endnu ikke er
så leksikalsk bearbejdet, at man kan få et sikkert overblik over
den rolle, norsk har spillet som formidler af låneord for det
islandske sprog, har man dog sikkert lov at regne med, at en
endog meget betydelig del af novationerne i det islandske ord-
forråd gennem hele middelalderen er kommet fra Norge. Men
norsk kom ikke alene til at viderebefordre en mængde frem-
mede låneord, påvirkningerne fra norsk kom også til at danne
bro for senere påvirkninger fra dansk, og dette skyldtes ikke
blot, at Norge, og dermed også Island, blev statsligt set knyttet
nær til Danmark, men sikkert også den omstændighed, at det
norske administrationscenter allerede tidlig flyttede fra det i
sproglig henseende med Island nærbeslægtede Vestland til Øst-
landet. I begyndelsen af det 13. årh var det Trøndelagen med
Nidaros, der var Norges kulturelle og sproglige centrum. Under
Håkon Håkonsson (1217—63) blev kongens kancelli flyttet til
Bergen, der politisk og kulturelt bevarede føringen til 1299, da
kancelliet igen blev flyttet, denne gang til Oslo, som derved blev
hovedstaden. Den trøndsk-bergenske skrifttraditions brydning
med det friere østlandske skriftsprog gjorde således, at der ikke
ret længe ad gangen i Norge bestod en blot nogenlunde fast
skriftnorm1), der, i hvert fald når det gjaldt spørgsmålene om
ortografi og ordformer, nok kunde have været farligere for
islandsk, end som forholdene nu udviklede sig; men på den
*) Jfr Didrik Arup Seip Norsk språkhistorie til omkring 1370, Oslo 1931,
pg. 125 ff.