Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1946, Page 96
XCIV
indslag, det har været muligt at påvise, har kun afsat få låne-
ord: akurdåi m samt måske vellingur m.
Efterhånden som Island blev mere afhængig af Danmark i
administrativ og kulturel henseende, kom dansk mere og mere
til at overtage norskens rolle som formidler af især tyske låne-
ord. Fra og med reformationens gennemførelse blev Danmark
det land, hvorfra de nye tanker kom til Island, og derved blev
den indflydelse, dansk ordforråd efterhånden fik på islandsk,
stedse større og større mod slutningen af det 16. årh og der-
udover.
Konklusion.
Når spørgsmålet om de veje, låneordene har fulgt på deres
vandring til islandsk, et spørgsmål, der har været berørt flere
gange i det foregående, tilsidst skal tages op til en mere sammen-
fattende behandling, er det klart, at der her i særlig grad må
skælnes mellem litterært overtagne låneord og låneord, der kun
har tilhørt visse (teologiske) kredses sprogbrug, på den ene side,
og låneord, der har tilhørt talesproget og er optaget ad mundtlig
vej, på den anden side. Medens man ved hjælp af parallel-
stederne i de islandske oversættelsers forlæg mange gange er i
stand til at følge de litterært overtagne fremmed- og låneord
bogstavelig talt under deres indvandring i det islandske sprog,
er forholdet med de talesproget tilhørende og i teksterne hyp-
pigt forekommende låneord af langt mere kompliceret art, og
disse ords optagelse i islandsk lader sig ikke påvise på samme
måde. De låneord, der har stor frekvens i de ekscerperede
tekster, forekommer ganskevist meget ofte som oversættelser
af tilsvarende udenlandske ord i forlægenes tekst, men også —
i modsætning til de rent litterære ord — i mange andre til-
fælde, hvor forlægene bruger andre ord. Af særlig interesse er
derfor spørgsmålet om, hvordan disse ord er kommet til islandsk.
Som det hidtil er fremgået af oversigten over låneordene,
ordnet efter långivende sprog, og af hvad der ellers har været
fremført herom, må den litterært overtagne del af låneordene
fra latin i det store og hele være kommet direkte fra latin (som
for eks thesaur m) eller gennem den lærde brug af de latinske
ord i andre sprog som tysk og dansk; heroverfor står en del